Warszawa 2009-09-30

Zapytanie nr 5204 do

Ministra Środowiska w sprawie działalności Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska w woj. małopolskim i śląskim, w szczególności niezałatwienia wniosku gm. Łącko w woj. małopolskim w trybie przewidzianym ustawą Kodeks postępowania administracyjnego

Jesteśmy poważnie zaniepokojone napływającymi do naszych biur poselskich informacjami o opóźnieniach w działalności i o niezałatwianiu spraw w terminach określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego przez regionalne dyrekcje ochrony środowiska. Wiele tych informacji dotyczy regionalnych dyrekcji ochrony środowiska w Małopolsce i na Śląsku. Szczególnie bulwersujący jest przypadek gm. Łącko w pow. nowosądeckim w woj. małopolskim.
   W dniu wejścia w życie ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, tj. w dniu 15 listopada 2008 r., gmina Łącko była w trakcie procedury opracowywania ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy˝ rozpoczętej w maju 2008 r. Projekt studium nie został jeszcze wyłożony do publicznego wglądu i ze względu na brak przepisów przejściowych zaistniała konieczność przeprowadzenia jego oceny oddziaływania na środowisko. Postanowieniem nr SR.XI.MD.0717-37-08 z dnia 21 listopada 2008 r. wojewoda małopolski przekazał projekt zm. studium gminy Łącko regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska w Krakowie w celu uzgodnienia i zaopiniowania. RDOŚ dopiero 2 marca 2009 r., czyli po ponad 3 miesiącach uzgodnił zakres prognozy oddziaływania na środowisko. Gmina Łącko 27 marca 2009 r. wystąpiła do RDO w Krakowie o zaopiniowanie projektu studium wraz z prognozą oddziaływania na środowisko i o uzgodnienie. Projekt zmiany studium został uzgodniony postanowieniem znak: ST.II.APa.7041-64-33-09 z dnia 16.04.2009 r. Postanowienie uzgadniające zawierało jednak warunek wprowadzenia do zapisów studium zakazu przegradzania rzek i ich dopływów. Warunek ten nie jest możliwy do przyjęcia dla gminy ze względu na zagrożenie powodziowe, co wiąże się z koniecznością budowy zbiorników przeciwpowodziowych i retencyjnych, a także z uwagi na konieczność wykonania ujęć wody na ciekach dla zaopatrzenia w wodę. Należy podkreślić, że w planie zagospodarowania woj. małopolskiego, którego ustalenia gmina ma obowiązek uwzględnić w swoich dokumentach planistycznych, jest zapisana budowa zbiorników retencyjnych na dopływach rzeki Dunajec. Z tych powodów gmina Łącko złożyła zażalenie na postanowienie o uzgodnieniu: znak ST.II.APa.7041-64-33-09. Zażalenie to zostało przesłane przez RDOŚ do generalnego dyrektora ochrony środowiska w dniu 30 czerwca 2009 r.
   Projekt studium uzyskał niezbędne uzgodnienia ze strony zarządu woj. małopolskiego w zakresie zgodności z ustaleniami ˝Planu zagospodarowania przestrzennego woj. małopolskiego˝, uzgodnienia wojewody małopolskiego w zakresie zgodności z ustaleniami programów, a także uzgodnienie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie w zakresie wynikającym z ustawy Prawo wodne. Jedynym uzgodnieniem blokującym uchwalenie studium jest uzgodnienie ze strony RDOŚ.
   Niestety, generalny dyrektor ochrony środowiska, mimo upływu ponad 3 miesięcy, co przekracza terminy określone w KPA dla spraw szczególnie skomplikowanych i mimo wielokrotnych interwencji wójta gminy, nie udzielił jakiejkolwiek odpowiedzi na złożone odwołanie.
   Ten jeden, chociaż nie jedyny opisany przypadek poddaje w wątpliwość optymistyczne informacje Pana Ministra o sprawniejszym rozpoznawaniu i rozstrzyganiu spraw w zakresie objętym działaniem ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko po wejściu w życie ww. ustawy. W odniesieniu do woj. małopolskiego i śląskiego krytyczną opinię potwierdzają nawet dane statystyczne przekazane przez GDOŚ. Zgodnie z danymi przekazanymi w lipcu br. w zakresie liczby wydawanych decyzji środowiskowych w okresie 6 miesięcy przed i po wejściu w życie ustawy w woj. małopolskim nastąpił spadek z 16 do 10 decyzji, a w woj. śląskim - spadek z 32 do 26 decyzji.
   Prosimy zatem Pana Ministra o odpowiedź, jakie działania zamierza Pan Minister podjąć, aby doprowadzić do rzeczywistego przyspieszenia i usprawnienia działania powołanych przed rokiem organów administracji GDOŚ i RDOŚ?
   Czy Pan Minister planuje wsparcie rzeczowe i finansowe GDOŚ i RDOŚ w celu osiągnięcia przez te organy pełnej sprawności organizacyjnej w wypełnianiu powierzonych im zadań?
   Jakie działania podejmie Pan Minister w celu usunięcia przypadków naruszania terminów KPA przez poległe Panu organy administracji, w szczególności w opisanej sprawie gminy Łącko?
 
Anna Paluch
Poseł RP
i grupa posłów

Odpowiedź Sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra na zapytanie nr 5204

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo znak: SPS-024-5204/09 z dnia 12 listopada 2009 r. przekazujące zapytanie posłów na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej: pani Anny Paluch, pani Jadwigi Wiśniewskiej oraz pani Ewy Malik w sprawie działalności regionalnych dyrekcji ochrony środowiska w województwach małopolskim i śląskim, a w szczególności niezałatwienia wniosku Urzędu Gminy Łącko (woj. małopolskie), przedstawiam poniżej stosowne wyjaśnienia.
   Wójt gminy Łącko, pismem z dnia 14 listopada 2008 r., zwrócił się do wojewody małopolskiego z wnioskiem o uzgodnienie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późń. zm.) projektu zmiany ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝ w części dotyczącej obszarów chronionych położonych na terenie gminy. Wojewoda małopolski, w związku z utratą w dniu 15 listopada 2008 r. kompetencji do dokonania uzgodnienia przedmiotowego dokumentu, pismem z dnia 21 listopada 2008 r. przekazał wniosek wójta gminy Łącko regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska w Krakowie. W dniu 15 listopada 2008 r. weszła w życie ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.), którą powołano regionalnego dyrektora ochrony środowiska i przekazano mu m.in. kompetencję do dokonywania uzgodnień dokumentów planistycznych w zakresie ochrony przyrody. Również na mocy tej ustawy projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy stał się jednym z dokumentów podlegających ocenie oddziaływania na środowisko - w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji studium regionalny dyrektor ochrony środowiska uzgadnia zakres i stopień szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko sporządzonej dla projektu dokumentu oraz opiniuje projekt wraz z uzgodnioną prognozą.
   Wójt gminy Łącko, w celu realizacji nowych obowiązków ustawowych, zwrócił się do regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Krakowie (pismo z dnia 1 grudnia 2008 r., data wpływu do RDOŚ 10 grudnia 2008 r.) z wnioskiem o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko sporządzonej dla projektu zmiany ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝. W odpowiedzi na powyższy wniosek regionalny dyrektor ochrony środowiska w Krakowie, pismem z dnia 6 lutego 2009 r., wezwał wójta gminy Łącko do uzupełnienia prognozy oddziaływania na środowisko z uwagi na niespełnianie wymogów określonych w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko dla zakresu prognozy. Wójt gminy Łącko ponowił swój wniosek o uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości prognozy dla studium (pismo z dnia 11 lutego 2009 r., data wpływu do RDOŚ 16 lutego 2009 r.), tym razem załączając prognozę spełniającą wymagania ustawowe. Regionalny dyrektor, pismem z dnia 2 marca 2009 r., uzgodnił zakres i stopień szczegółowości prognozy dla projektu zmiany studium. W związku z tym wójt zwrócił się do regionalnego dyrektora z wnioskiem o zaopiniowanie projektu zmiany ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝ w ramach strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, ponawiając jednocześnie wniosek o uzgodnienie projektu zmiany studium w zakresie ochrony przyrody (pismo z dnia 27 marca 2009 r., data wpływu 31 marca 2009 r.).
   W pierwszej sprawie - ocena oddziaływania na środowisko skutków realizacji dokumentu - regionalny dyrektor wydał w dniu 30 kwietnia 2009 r. opinię do ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝. Natomiast w sprawie uzgodnienia dokumentu w zakresie ochrony przyrody postanowienie wydane zostało wcześniej, w dniu 16 kwietnia 2009 r. Regionalny dyrektor uzgodnił projekt zmiany studium pod warunkiem wprowadzenia do dokumentu zapisu wykluczającego realizację budowli przegradzających rzeki i ich dopływy, ze względu na możliwości kumulowania się zagrożeń dla obszarów Natura 2000 ˝Środkowy Dunajec z dopływami˝ i ˝Ostoja Popradzka˝ i niosące skutki dla organizmów i siedlisk związanych z kamieńcami oraz zakłóceniem i przerwaniem migracji w korytarzach ekologicznych rangi międzynarodowej.
   Wójt gminy Łącko złożył zażalenie na powyższe postanowienie (pismo z dnia 23 kwietnia 2009 r., data wpływu do RDOŚ 29 kwietnia 2009 r.) do generalnego dyrektora ochrony środowiska. Zażalenie wójta gminy Łącko, wraz z dokumentacją, zostało przekazane generalnemu dyrektorowi ochrony środowiska w dniu 30 czerwca 2009 r. Generalny dyrektor ochrony środowiska w wyniku postępowania odwoławczego wydał w dniu 7 października 2009 r. postanowienie uchylające zaskarżone postanowienie regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Krakowie w całości oraz umorzył postępowanie I instancji z uwagi na jego bezprzedmiotowość od chwili wszczęcia postępowania. Generalny dyrektor ochrony środowiska zakwestionował tryb, w którym nastąpiło uzgodnienie projektu zmiany studium, tj. formę postanowienia wydanego na podstawie art. 106 Kodeksu postępowania administracyjnego, i nakazał ponowne rozpatrzenie wniosku wójta gminy Łącko na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Regionalny dyrektor, po otrzymaniu oryginału postanowienia generalnego dyrektora (data wpływu 19 października 2009 r.) wraz z aktami sprawy (data wpływu 13 listopada 2009 r.), ponownie uzgodnił projekt zmiany ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝ (pismo z dnia 18 listopada 2009 r.). Uzgodnienie nastąpiło pod warunkiem wprowadzenia do studium zapisu zakazującego przegradzania rzek i ich dopływów w sposób uniemożliwiający migrację organizmów wodnych i transport rumowiska rzecznego. Dopuszczono realizację dwóch zbiorników małej retencji - na potoku Czarna Woda i potoku Zakiczańskim (co pozostaje w zgodzie z postanowieniami ˝Planu zagospodarowania województwa małopolskiego˝), przy zachowaniu drożności ekologicznej cieków.
   Należy zaznaczyć, iż proces opiniowania i uzgadniania dokumentów planistycznych jest procesem o określonej kolejności działań zmierzających do stworzenia ostatecznego dokumentu. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy nie może zostać zaopiniowane bez kompletnej prognozy oddziaływania na środowisko skutków realizacji dokumentu, spełniającej wymogi określone szczegółowo w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, w tym wymóg uprzedniego uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Na samo uzgodnienie zakresu i stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie ustawa nakłada termin 30 dni. Taki sam termin nałożył ustawodawca na zaopiniowanie studium wraz z prognozą. W tym kontekście należy zaznaczyć, że kompletna prognoza oddziaływania na środowisko skutków realizacji ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝ została przedłożona dopiero w dniu 16 lutego 2009 r., a jej uzgodnienie nastąpiło w dniu 2 marca 2009 r., tj. po upływie 14 dni.
   Odnosząc się natomiast do uwagi dotyczącej spadku liczby decyzji wydanych w II półroczu br. w stosunku do liczby decyzji wydanych w I półroczu br., informuję, że regionalny dyrektor ochrony środowiska w Krakowie wydaje decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji tylko niektórych przedsięwzięć spośród mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. Są to przedsięwzięcia ˝duże˝, mające często kluczowe znaczenie dla gospodarki kraju, a decyzje określające warunki ich realizacji w zakresie ochrony środowiska wydawane są zawsze na wniosek strony, nigdy z urzędu. Jednocześnie informuję, że od 15 maja 2009 r. do 15 listopada 2009 r. w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Krakowie wydano 12 decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
   Podobnie ilość wydawanych decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska w Katowicach jest ściśle związana z planowanymi w regionie przedsięwzięciami i uzależniona od ilości składanych wniosków o wydanie ww. decyzji. Jednocześnie informuję, że od 15 maja 2009 r. do 15 listopada 2009 r. w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Katowicach wydano 27 decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
   Należy zaznaczyć, że decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach nie wyczerpują wszystkich zadań regionalnych dyrektorów ochrony środowiska. Zakres działania tych organów został określony w art. 131 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko i należy do niego także:
   1) udział w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko (jak np. zaopiniowanie ˝Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łącko˝);
   2) tworzenie i likwidacja form ochrony przyrody, ochrona i zarządzanie obszarami Natura 2000 i innymi formami ochrony przyrody oraz wydawanie decyzji na podstawie ustawy o ochronie przyrody;
   3) przeprowadzanie postępowań i wykonywanie innych zadań określonych w przepisach o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie;
   4) wykonywanie zadań związanych z udziałem organizacji w systemie ekozarządzania i audytu (EMAS);
   5) wydawanie decyzji ustalających lokalizację inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych.
   Ponadto do zadań regionalnych dyrekcji ochrony środowiska określonych w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko należy także m.in. uzgadnianie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przed wydaniem ich przez inne organy, w szczególności przez wójtów, burmistrzów, prezydentów miast.
   W okresie od 15 maja 2009 r. do 15 listopada 2009 r. regionalny dyrektor ochrony środowiska w Krakowie wydał 96 postanowień w tych sprawach. Ponadto uzgodniono 303 prognozy oddziaływania na środowisko skutków realizacji studiów, planów oraz programów, a także zaopiniowano ponad 60 projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz ok. 20 studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Na podstawie ustawy o ochronie przyrody wydano w tym okresie ok. 30 decyzji oraz 500 postanowień uzgadniających w zakresie ochrony przyrody projekty studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.) wydane zostały 24 decyzje ustalające lokalizację inwestycji celu publicznego na terenach zamkniętych.
   Reasumując, nowy stan prawny obowiązujący od 15 listopada 2008 r. uwzględnia zarzuty Komisji Europejskiej podniesione w ramach wszczętego przeciwko Polsce postępowania w sprawie o naruszenie przepisów dyrektywy Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne. Wprowadzone przepisy uwzględniły również zarzuty odnośnie do nieprawidłowej transpozycji dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko. Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko uwzględnia ponadto inne uwagi odnośnie do transpozycji prawa unijnego, podniesione wobec Polski przez Komisję Europejską.
   Niezmiernie ważnym skutkiem wejścia w życie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko jest przyspieszenie procesu wydawania decyzji środowiskowych poprzez skrócenie obowiązujących procedur administracyjnych. Zgodnie z nowymi przepisami organem uzgadniającym przed wydaniem decyzji środowiskowej jest obecnie regionalny dyrektor ochrony środowiska. Uzgodnienie organu inspekcji sanitarnej, które obowiązywało na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, zostało zastąpione opinią, z zastrzeżeniem, że niewydanie tej opinii w terminie określonym w ustawie traktuje się jako brak zastrzeżeń. Jednocześnie obowiązek uzgodnienia lub opiniowania został całkowicie wyłączony w przypadku, gdy nie jest przeprowadzana ocena oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko.
   Skrócenie procedury wydawania decyzji środowiskowej wynika również z wyłączenia prawa do wniesienia zażalenia na postanowienie uzgadniające, co likwiduje problem przedłużania postępowania wskutek postępowania odwoławczego. W obecnym stanie prawnym strona niezadowolona z treści postanowienia uzgadniającego może zaskarżyć to postanowienie w odwołaniu od decyzji środowiskowej. Skrócony został także termin dokonania uzgodnienia środowiskowych uwarunkowań realizacji inwestycji (z 60 do 30 dni).
   W zakresie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko wejście w życie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko spowodowało doprecyzowanie obowiązujących wcześniej przepisów, a tym samym ułatwienie ich stosowania w praktyce. Istotne było również zapewnienie pełnej transpozycji dyrektywy 2001/42/WE. Znacząca zmiana w tym zakresie polega na wprowadzeniu obowiązku poddania ocenie oddziaływania na środowisko projektów studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin. Ponadto ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko przewiduje możliwość poddania procedurze oceny oddziaływania na środowisko projektów, polityk, strategii, planów lub programów, innych niż projekty dokumentów planistycznych, sektorowych i mogących wpływać na obszary Natura 2000, ale ustalających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, jeżeli organ administracji opracowujący dany projekt uzna, że może on spowodować znaczące oddziaływanie na środowisko.
   Wprowadzone zmiany w tym zakresie dają obecnie możliwość ustalenia sposobu zagospodarowania terenu w sposób zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju już na bardzo wczesnym etapie planowania, a jednocześnie są w pełni zgodne z regulacjami wspólnotowymi w tym zakresie. Hierarchiczny układ procesu planowania przestrzennego i przygotowania inwestycji, powiązany z systemem ocen oddziaływania na środowisko, definiowanym w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, pozwala na absorpcję środków wspólnotowych i realizację wielu przedsięwzięć infrastrukturalnych w Polsce.
   Generalny dyrektor ochrony środowiska i regionalni dyrektorzy łączą w przedmiotowym zakresie swoich kompetencji kwestie związane z ocenami oddziaływania na środowisko z zarządzaniem ochroną przyrody, w tym Europejską Siecią Ekologiczną Natura 2000 oraz zagadnieniami odpowiedzialności za szkody w środowisku. Wszystkie wymienione zagadnienia, których konieczność realizacji wynika wprost z przepisów prawa wspólnotowego, wymagają dla poprawnej realizacji multidyscyplinarnych zespołów specjalistów. Są one ze sobą treściowo i funkcjonalnie zbieżne i wymagają zintegrowanego i kompleksowego zarządzania. Powierzenie tych kompetencji wyspecjalizowanemu organowi administracji rządowej pozwala na skuteczne zapewnienie kontroli zadań związanych z procesem inwestycyjnym, a także zharmonizowania go z zarządzaniem środowiskiem przyrodniczym, jako zadaniem publicznym o charakterze ponadlokalnym. GDOŚ i RDOŚ, skupiając najistotniejsze kompetencje w obszarze prowadzenia postępowań w sprawie ocen oddziaływania na środowisko zarówno w skali krajowej, jak i regionalnej, w istotny sposób przyspieszają wydawanie decyzji administracyjnych.
   Pragnę także podkreślić, że po zwiększeniu obsady kadrowej i doposażeniu sprzętowym regionalnych dyrekcji ochrony środowiska sprawy załatwiane są sprawniej i szybciej. Zobacz więcej zapytań »