Krościenko n.D. 2008-01-14

Zapytanie nr 619 do

Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Ministra Środowiska w sprawie usunięcia z listy rezerwowej projektów indywidualnych w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko na lata 2007-2013˝ projektu pod nazwą „Oczyszczalnie ścieków na Podhalu, etap II”

   W dniu 8 stycznia 2008 została opublikowana lista projektów indywidualnych POIŚ na lata 2007-2013. Lista ta nie zawiera projektu pod nazwą „Oczyszczalnie ścieków na Podhalu, etap II”.
   Celem przedmiotowego projektu o wartości 141,20 mln euro (planowane dofinansowanie w wysokości 84,01 mln euro) jest kompleksowe uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie 10 gmin na Podhalu. W ramach II fazy projektu przewiduje się modernizację 11 z 18 istniejących oczyszczalni ścieków: Łopuszna, Czarny Dunajec, Maniowy, Czorsztyn, Sromowce Wyżne, Frydman, Trybsz, Dębno, Krościenko, Kluszkowce, Szczawnica pod względem ich przepustowości i/lub zmniejszania ładunków, a także budowę sześciu oczyszczalni: Krempachy, Podszkle, Trute, Szaflary, Rogoźnik-Zaskale, Pieniążkowce i likwidację sześciu innych: Szczawnica PKL, Maruszyna, Kościelisko, Murzasichle, Sromowce Wyżne-Wygon, Kośne Hamry. Po realizacji planu inwestycyjnego cały system będzie obejmował 18 oczyszczalni ścieków o nominalnej przepustowości 20 220 m³ na dobę oraz 1360 km sieci kanalizacyjnej. Po realizacji działania prawie 100% ludności terenu objętego działaniem będzie przyłączone do kanalizacji. Projekt ma charakter strategiczny i jest zgodny z celami Strategii Rozwoju Kraju, Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia i Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko” w zakresie zapewnienia i rozwoju infrastruktury środowiska. Skala oddziaływania projektu jest ponadregionalna w odniesieniu do celów Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.
   Chcę tu zaznaczyć z całą stanowczością, iż cel główny priorytetu I: Gospodarka wodno-ściekowa Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko” - rozbudowa infrastruktury wodno-ściekowej warunkującej rozwój gospodarczy zawiera jasno określone cele szczegółowe, m.in. zmniejszenie całkowitego ładunku zanieczyszczeń w ściekach komunalnych poprzez wyposażenie aglomeracji pomiędzy 2 tys. a 15 tys. RLM w systemy kanalizacji i oczyszczania ścieków oraz zapewnienie odpowiedniej jakości wody pitnej.
   W tej sytuacji kieruję do Państwa Ministrów następujące pytania:
   1. Z jakich powodów projekt został usunięty z listy (rezerwowej) projektów indywidualnych POIŚ na lata 2007-2013?
   2. Czy Państwo Ministrowie zdają sobie sprawę, że skutkiem tej pochopnej decyzji może być opóźnienie w realizacji tego ważnego dla Małopolski projektu, a być może nawet, na skutek opóźnień, niewykorzystanie wszystkich dostępnych środków programu „Infrastruktura i środowisko”?
   3. Jak Państwo Ministrowie wytłumaczą tę decyzję samorządom lokalnym zainteresowanych gmin, które poniosły poważne koszty przygotowania projektu?
   4. Czy przedmiotowy projekt nie zasługuje na szczególne wsparcie, skoro jego realizacja
 
 
przyczyni się do rozwiązania problemów gospodarki wodno-ściekowej obszaru o tak wysokiej koncentracji cennych walorów przyrodniczych i krajobrazowych, jak Podhale,
 będącego miejscem turystyki i wypoczynku?
 
Anna Paluch

Odpowiedź Ministra Rozwoju Regionalnego na zapytanie nr 619

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na następujące zapytania pani poseł Anny Paluch dotyczące usunięcia z listy dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko” następujących projektów indywidualnych:
   1. „Porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gmin: Gródek nad Dunajcem, Łososina Dolna, Czchów i Chełmiec wchodzących w skład Związku Gmin Jeziora Rożnowskiego” (znak: SPS-024-649/08);
   2. „Gospodarka wodno-ściekowa w Krakowie - etap II” (znak: SPS-024-647/08);
   3. „Program wodno-ściekowy gminy Krynica-Zdrój” (znak: SPS-024-616/08);
   4. „Kompleksowy program utrzymania w czystości wód zlewni Raby od źródła do zapory w Dobczycach - uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy Dobczyce i Siepraw’ (znak: SPS-024-652/08);
   5. „Modernizacja i rozbudowa systemu gospodarki ściekowej w zlewni rzeki Ropy” (znak: SPS-024-617/08);
   6. „Gospodarka wodno-ściekowa w gminie Kalwaria Zebrzydowska - faza I” (znak: SPS-024-650/08);
   7. „Gospodarka wodno-ściekowa w gminie Kalwaria Zebrzydowska - faza II” (znak: SPS-024-651/08);
   8. „Czysta woda dla Krakowa - budowa kanalizacji i oczyszczalni ścieków w gminie Myślenice” (znak: SPS-024-653/08);
   9. „Uporządkowanie gospodarki ściekowej - budowa oczyszczalni i kanalizacji w miejscowości Biała Niżna i Stróże” (znak: SPS-024-654/08);
   10. „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej zlewni rzeki Biała w ramach programu Czysty Dunajec” (znak: SPS-024-655/08);
   11. „Kompleksowy program utrzymania w czystości wód zlewni Raby od źródła do zapory w Dobczycach - uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gmin: Rabka-Zdrój, Jordanów, Lubień” (znak: SPS-024-614/08);
   12. „Budowa i rozbudowa systemu gospodarki wodno-ściekowej w gminach Związku Gmin Perły Doliny Popradu” (znak: SPS-024-645/08);
   13. „Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy miasta Zakopane” (znak: SPS-024-646/08);
   14. „System wodno-kanalizacyjny dorzecza górnej Skawy - Świnna Poręba” (znak: SPS-024-648/08);
   15. „Kompleksowe uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy Bukowina Tatrzańska” (znak: SPS-024-615/08);
   16. „Kompleksowy program utrzymania w czystości wód zlewni Raby od źródła do zapory w Dobczycach - uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie gmin: Mszana Dolna, miasto Mszana Dolna, Niedźwiedź, Wiśniowa, Raba Wyżna, Tokarnia, Pcim˝ (znak: SPS-024-618/08);
   17. „Oczyszczanie ścieków na Podhalu, etap II” (znak: SPS-024-619/08);
   18. „Porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni rzeki Białej Przemszy na terenach gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze” (znak: SPS-024-644/08)
   - przedstawiam, co następuje.
   Na wstępie należy sprostować stwierdzenie zawarte w zapytaniach odnoszące się do daty ogłoszenia listy projektów indywidualnych. Należy zauważyć, że zweryfikowana lista projektów indywidualnych (w tym również dla PO IiŚ) została ogłoszona w dniu 1 lutego br. i zamieszczona na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. Stąd nie można zgodzić się ze stwierdzeniem, jakoby lista ta została opublikowana w dniu 8 stycznia 2008 r.
   Celem przeprowadzonej w styczniu 2008 r. weryfikacji było przede wszystkim przeanalizowanie projektów umieszczonych na listach dla Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”, opublikowanych w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski” w październiku i listopadzie 2007 r., pod kątem ich zgodności z kryteriami strategicznymi, dostępności alokacji finansowej czy też możliwości realizacji w okresie 2007-2015 (zgodnie z zasadą automatycznego anulowania wsparcia unijnego tzw. ˝n+2/n+3˝). W szczególności pod uwagę brano strategiczny charakter projektu (wpływ na osiągnięcie celów priorytetu), stopień wpływu projektu na osiągnięcie wskaźników programu operacyjnego oraz skalę oddziaływania projektu, zgodnie z kryteriami strategicznymi ujętymi w Wytycznych w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitorowania projektów indywidualnych, zgodnych z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
   Ad 1. Z jakich powodów projekty zostały usunięte z listy projektów indywidualnych PO IiŚ na lata 2007-2013?
   Należy zauważyć, że w ramach priorytetu I: Gospodarka wodno-ściekowa na listach podstawowej i rezerwowej z października i listopada 2007 r. ogłoszonych w Monitorze Polskim znalazło się zbyt dużo projektów, co powodowało wielokrotne przekroczenie dostępnej alokacji. W takiej sytuacji beneficjenci projektów rezerwowych nie mieli realnej szansy na otrzymanie dofinansowania, stąd podjęta została decyzja o nietworzeniu listy projektów rezerwowych. Jednocześnie zadecydowano o przeznaczeniu blisko 70% środków z tego priorytetu na procedurę konkursową, co umożliwi wszystkim projektom z ówczesnych list rezerwowych wzięcie udziału w konkursie. Dotyczy to projektów z pozycji 3-5, 8-11, 15-17.
   Podczas weryfikacji listy podstawowej zgodnie z kryteriami strategicznymi w przypadku I priorytetu PO IiŚ: Gospodarka wodno-ściekowa zostały utrzymane projekty o odpowiedniej skali oddziaływania określonej wielkością projektu, czyli duże projekty o wartości kosztów całkowitych powyżej 25 mln euro. Wobec powyższego na liście nie znalazły się niżej wymienione projekty, gdyż ich koszty były niższe niż ustalony próg 25 mln euro:
   -˝Gospodarka wodno-ściekowa w gminie Kalwaria Zebrzydowska - faza I˝;
   -˝Gospodarka wodno-ściekowa w gminie Kalwaria Zebrzydowska - faza II˝;
   - ˝Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gminy miasta Zakopane˝.
   Kolejnym kryterium, które było brane pod uwagę podczas weryfikacji listy projektów, a które dawało podstawy do pozytywnej oceny możliwości realizacji projektu do roku 2015, było kryterium gotowości. Dla projektów z zakresu gospodarki wodno-ściekowej minimalny próg został ustalony na poziomie 40% (10 z 25 punktów). Przyczyną nieumieszczenia na liście projektów podstawowych niżej wymienionych projektów było uzyskanie mniejszej ilości punktów, która wyniosła dla poszczególnych projektów odpowiednio:
   - ˝Porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej na terenie gmin: Gródek nad Dunajcem, Łososina Dolna, Czchów i Chełmiec wchodzących w skład Związku Gmin Jeziora Rożnowskiego˝ - 26,9%;
   - ˝Gospodarka wodno-ściekowa w Krakowie - etap II˝ - 28,5%;
   - ˝Budowa i rozbudowa systemu gospodarki wodno-ściekowej w gminach Związku Gmin Perły Doliny Popradu˝ - 29,1%;
   - ˝System wodno-kanalizacyjny dorzecza górnej Skawy - Świnna Poręba˝ - 25%;
   - ˝Porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej w zlewni rzeki Białej Przemszy na terenach gmin: Olkusz, Bukowno, Bolesław, Klucze˝ - 16,6%.
   Jednocześnie pragnę podkreślić, że zgodnie z wytycznymi MRR w zakresie jednolitego systemu zarządzania i monitorowania projektów, zgodnych z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, istnieje możliwość aktualizacji listy projektów indywidualnych 2 razy do roku (terminie do dnia 31 lipca i do dnia 31 grudnia), w szczególności w oparciu o dane dotyczące stanu przygotowania projektów do realizacji.
   Ad 2. Czy Pani Minister zdaje sobie sprawę, że skutkiem tej pochopnej decyzji może być opóźnienie w realizacji projektu, a być może nawet na skutek opóźnień niewykorzystanie wszystkich dostępnych środków PO IiŚ?
   Ponowna weryfikacja list projektów indywidualnych była konieczna ze względu na ogłoszenie pierwszej listy przed zatwierdzeniem PO IiŚ przez Komisję Europejską, czyli w czasie, gdy nie był znany jeszcze ostateczny jego kształt. Taki stan powodował obawę o zgodność projektów zamieszczonych na liście z treścią PO IiŚ zatwierdzoną przez Komisję 7 grudnia 2007 r. Ponowna weryfikacja miała na celu sprawdzenie spójności projektu z zapisami programu operacyjnego, strategicznego charakteru projektu, a także horyzontu czasowego jego realizacji. Podjęte działania miały przede wszystkim spowodować umieszczenie na liście projektów indywidualnych jedynie projektów spełniających wszystkie warunki, aby nie doprowadzić do sytuacji rezerwowania środków dla projektu niekwalifikującego się do wsparcia. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem zawartym w zapytaniach, według którego weryfikacja list może zagrozić wykorzystaniu wszystkich dostępnych środków w ramach PO IiŚ. W świetle przedstawionych wyjaśnień należy stwierdzić, że brak weryfikacji listy spowodowałby takie konsekwencje.
   Ad 3. Jak Pani Minister wytłumaczy tę decyzję samorządom lokalnym zainteresowanych miast i gmin, które poniosły poważne koszty przygotowania projektu?
   Umieszczenie projektu na liście projektów indywidualnych, zarówno na poprzedniej liście, jak również na obecnej, nie jest równoznaczne z przyznaniem środków na realizację projektów. Przyznania środków nie gwarantuje też podpisanie preumowy. Każdy wnioskodawca, przygotowując projekt, ponosi ryzyko, że nie zostanie on wybrany do dofinansowania i tym samym poniesie koszty związane z przygotowaniem niezbędnej dokumentacji.
   Nieumieszczenie projektu na liście projektów indywidualnych stwarza możliwość uczestniczenia projektu w konkursie i otrzymania dofinansowania. Podczas oceny wniosków bardzo duże znaczenie będzie miał stopień przygotowania projektu.
 
 

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra - na zapytania nr 619

   Szanowny Panie Marszałku! W nawiązaniu do zapytań pani poseł Anny Paluch w sprawie projektów: ˝Kompleksowe uporządkowanie gospodarki ściekowej na terenie gminy Bukowina Tatrzańska˝ oraz ˝Oczyszczalnie ścieków na Podhalu - etap II˝, pragnę przekazać poniższe informacje.
   1. Na wstępie należy zaznaczyć, że listy opublikowane przez ministra rozwoju regionalnego w dniach 5 października i 14 listopada 2007 r. zawierały 397 projektów (189 podstawowych i 208 rezerwowych) na łączną kwotę 13 725,41 mln euro (8064,81 mln euro - lista podstawowa, 5660,60 mln euro - lista rezerwowa), co aż trzykrotnie przekraczało dostępną dla sektora alokację (2,78 mld euro). W momencie ogłoszenia przedmiotowych list potencjalni beneficjenci odnieśli mylne wrażenie, że unijne dofinansowanie zostało im przyznane. Należy zaznaczyć, że w trakcie tworzenia list indykatywnych nie przeprowadzono w ogóle oceny projektów według tzw. kryteriów merytorycznych I stopnia (określających stopień, w jakim projekt przyczynia się do osiągnięcia celów danego priorytetu), co spotkało się z ostrą krytyką ze strony Komisji Europejskiej, natomiast same listy w opinii mojego resortu zostały opublikowane bez odpowiedniej podstawy prawnej. Zgodnie z treścią art. 28 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju projekty indywidualne - o strategicznym znaczeniu dla realizacji programu, są wskazywane przez instytucję zarządzającą (MRR) zgodnie z kryteriami zatwierdzonymi przez komitet monitorujący. Listy indykatywne zostały natomiast opublikowane w sytuacji, gdy nie został powołany właściwy komitet monitorujący, a funkcjonujący tymczasowo prekomitet nie zatwierdził wstępnej wersji kryteriów wyboru projektów. Ponadto listy projektów kluczowych powstały przed ostatecznym zatwierdzeniem programu przez Komisję Europejską. Istniała więc obawa, że projekty nie są spójne z zapisami programowymi.
   W związku z powyższym podjęto decyzję, że projekty umieszczone w obwieszczeniu ministra rozwoju regionalnego z dnia 14 listopada 2007 r. (nr 84 poz. 883) na liście rezerwowej będą ubiegać się o dofinansowanie w ramach procedury konkursowej, gdyż nie planuje się listy rezerwowej dla projektów z sektora środowiska. Projekty umieszczone na liście podstawowej zostały natomiast poddane wnikliwej ocenie. W wyniku przeprowadzonej weryfikacji w ramach priorytetu I: Gospodarka wodno-ściekowa uwzględniono jedynie projekty, które:
   a) nie otrzymały dofinansowania w poprzednim okresie programowania (w latach 2004-2006) ze względu na wyczerpanie środków, ale przeszły wymagane procedury z wynikiem pozytywnym;
   b) stanowią kolejny etap realizowanych już projektów w ramach perspektywy 2004-2006;
   c) projekty duże (pow. 25 mln euro), które mają najistotniejszy wpływ na jakość wody w największych zlewniach i w dużym stopniu przyczyniają się do zredukowania ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do wód i ziemi (poprzez ograniczenie ładunku azotu), a jednocześnie charakteryzują się wysokim stopniem gotowości do realizacji. Podstawą do analizy stopnia redukcji zanieczyszczeń była analiza przeprowadzona przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego.
   2. W mojej ocenie przyjęty obecnie system jest znacznie bardziej czytelny dla potencjalnych beneficjentów aniżeli zamrożenie środków na liście indykatywnej, w ramach której ujęte zostały poprzednio inwestycje będące w niewystarczającym stopniu przygotowane, często nawet w fazie koncepcyjnej, blokujące de facto środki unijne. W przypadku tak skonstruowanych list nie byłoby najmniejszej szansy na przeprowadzenie jakiegokolwiek naboru poza listą, gdyż projekty na liście „konsumowały” z naddatkiem dostępne środki. Należy wyraźnie podkreślić, iż projekty, których nie ma obecnie na liście, mogą startować w konkursach, które odbywać się będą 4 razy w roku. Pierwszy konkurs planujemy ogłosić niezwłocznie po zatwierdzeniu kryteriów wyboru przez komitet monitorujący, tak aby najlepiej przygotowani mogli jak najszybciej otrzymać decyzje i rozpocząć realizację projektów. Należy ponadto pamiętać, że przegląd i weryfikacja listy będą przeprowadzane co pół roku. W przypadku inwestycji, które znalazły się na liście, właściwa instytucja wdrażająca zobligowana jest do podpisania preumów, w których znajdzie się deklaracja potencjalnego wnioskodawcy do przygotowania kompletnego wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami w terminie 6 miesięcy od dnia podpisania preumowy. Niewywiązanie się z zapisów preumowy skutkować będzie usunięciem projektu z listy, a przyznanie dofinansowania będzie możliwe wtedy jedynie w procedurze konkursowej.
   3. Raz jeszcze pragnę przypomnieć, że umieszczenie projektu na liście indykatywnej nie było i nie jest tożsame z przyznaniem dofinansowania, jedynie projekty naprawdę bardzo dobrze przygotowane będą mogły uzyskać decyzję o dofinansowaniu - wszystkie projekty będą podlegać ocenie względem opracowanych kryteriów. Niezależnie od tego, czy projekt znajduje się na liście indykatywnej, czy też będzie brał udział w procedurze konkursowej, niezbędne jest wydatkowanie środków na przygotowanie dokumentacji. Zaostrzenie kryteriów wynika z doświadczeń, jakie wynieśliśmy z poprzedniego okresu programowania - chcemy uniknąć sytuacji, z którą borykają się obecni beneficjenci, mianowicie przekroczeń wartości kontraktów, które wynikły m.in. z faktu, że przygotowanie inwestycji do realizacji zaczynało się tak naprawdę po otrzymaniu dofinansowania. Należy pamiętać, że sukcesem nie jest uzyskanie dofinansowania, lecz zakończenie całej inwestycji i osiągnięcie założonego efektu. Warto zaznaczyć, że wydatki, które zostały poniesione zgodnie z wytycznymi w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach programu (w tym również te na przygotowanie dokumentacji) po 1 stycznia 2007 r. będą mogły być uznane za kwalifikowane i zostaną zrefundowane w momencie przyznania dofinansowania. Jestem przekonany, że przyjęte rozwiązania systemowe oceny i naboru wniosków zapewnią przejrzysty i efektywny system wyboru projektów (każdy bardzo dobrze przygotowany projekt będzie miał równe szanse na uzyskanie dofinansowania), jak również przyczynią się do szybkiego wykorzystania przyznanych nam środków na realizację tak ważnych dla kraju inwestycji.
   4. Pragnę zaznaczyć, że każdy projekt (niezależnie od tego, czy jest na liście czy też nie) może liczyć na wsparcie w przygotowaniu niezbędnych do wnioskowania dokumentów zarówno ze strony właściwej instytucji wdrażającej, jak również ze strony pracowników mojego resortu. Ponadto projekty zlokalizowane na obszarach cennych przyrodniczo, tj. terenach objętych formą ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz obszary ujęte w projekcie listy obszarów Natura 2000, o której mowa w art. 27. ust. 1 tej ustawy, są w znaczny sposób preferowane, tzn. mogą ubiegać się o dofinansowanie, w przypadku gdy wskaźnik koncentracji (wynoszący 120 mieszkańców na 1 km nowo budowanej sieci) przyjmuje wartość niższą od wymaganej. Niemniej jednak w przypadku realizacji systemów kanalizacji zbiorczej na ww. obszarach należy pamiętać, że inwestycja musi być na tyle efektywna, aby opłaty ponoszone przez użytkowników systemu były akceptowane społecznie. Zobacz więcej zapytań »