Interpelacja nr 22263 w sprawie nadzoru ministra nad działalnością spółki Skarbu Państwa Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica

1. Jak zarząd spółki wywiązuje się z zadań w zakresie podstawowej działalności, tj. produkcji energii ze źródeł odnawialnych? Dlaczego w minionych trzech latach kadencji obecnego prezesa nie dokonano żadnych inwestycji w rozbudowę mocy wytwórczych OZE? Trudno za inwestycję w OZE uznać dwa wiatraki, z których jeden się przewrócił, a drugi się nie kręci, bo tereny górskie, na których są położone obiekty ZEW Niedzica, nie stwarzają właściwych warunków dla energetyki wiatrowej.

   ZEW Niedzica w pierwszych latach swojego istnienia zainwestowała w budowę elektrowni wodnych Smolice i Łączany. Te inwestycje są źródłem przychodów spółki. Finansowa opłacalność produkcji energii odnawialnej dzięki systemowi ˝zielonych certyfikatów˝, tj. świadectw pochodzenia energii, oraz pierwszeństwie w kupowaniu do sieci energii ze źródeł odnawialnych powinna skłaniać do inwestowania w tej dziedzinie. Po akcesji do UE Polska ma do wypełnienia zobowiązania w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych w stosunku do zużycia energii elektrycznej brutto w wys. 7,5% w roku 2010, a ˝Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawianych˝ ustanowiony w celu wdrożenia dyrektywy 2009/28/WE - aktualnie obowiązującego prawa UE w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych - wyznacza cel do osiągnięcia w roku 2020 na 15,5%. ZEW Niedzica - spółka Skarbu Państwa powinna w pierwszym rzędzie włączyć się w realizację tych zobowiązań. Dlaczego tego nie robi?

   2. W jaki sposób spółka Skarbu Państwa ZEW Niedzica gospodaruje powierzonym jej majątkiem?

   Dlaczego obsługę techniczną wyciągu narciarskiego stanowiącego majątek części turystycznej ZEW Niedzica zleca się konkurencji? Dlaczego w sezonie 2008/2009 dzierżawcą wyciągu na Polanie Sosny była firma Czorsztyn-Ski prowadząca w pobliżu własny ośrodek narciarski? Czy w tej sytuacji może dziwić, że w najlepszym okresie sezonu narciarskiego, tj. w okresie świąteczno-noworocznym, gdy w innych stacjach narciarskich były tłumy narciarzy, wyciąg na Polanie Sosny był zamknięty, a położone przy wyciągu obiekty noclegowe (Hotel Pieniny) - puste? Czy w tej sytuacji może dziwić, że część turystyczna spółki ZEW Niedzica przyniosła straty? O ile za rok 2008 strata wynosiła ok. 200 tys., to za kolejne lata pełnienia funkcji przez obecny zarząd, tj. 2009 i 2010, straty sięgają milionów złotych. Czy minister prowadzi nadzór nad spółką? Jak ten nadzór się przejawia?

   3. Jak spółka prowadzi politykę zatrudnienia?

   Dlaczego ZEW Niedzica zatrudnia na stanowiskach kierowniczych działaczy Platformy Obywatelskiej, którzy stracili pracę w administracji samorządowej? Dlaczego po objęciu przed trzema laty stanowiska przez obecnego prezesa zatrudniono kilkanaście dodatkowych osób? Zmiany struktury organizacyjnej i zwiększanie zatrudnienia nie przekładają się na jakość pracy i realizowanych przez pracowników spółki procedur, skoro o wadliwie przeprowadzonym przetargu na dzierżawę wyciągu narciarskiego na Polanie Sosny w Niedzicy w sezonie 2009/2010 słyszała cała Polska. Jak to możliwe, by ocenę formalnoprawną przeszła i została dopuszczona do udziału w przetargu firma nieposiadająca numeru NIP, REGON, co miało miejsce w przypadku Action Sports Consulting? Dlaczego prowadząc przetarg, nie zastosowano wadium dla oferentów? Przecież Prawo zamówień publicznych nakłada na zamawiającego ten obowiązek? To tylko jeden przykład z wielu bulwersujących zdarzeń, o których słyszy opinia publiczna w związku z działalnością ZEW Niedzica.

   4. Dlaczego Pan Minister toleruje nieudolność i brak koncepcji w zarządzaniu spółką? Czy za realizację jakieś spójnej koncepcji można uznać wykonanie na koronie zapory w Niedzicy trójwymiarowego malowidła przedstawiającego katastrofę zapory, które kosztowało - bagatela - 400 tys. zł i zamknęło dojazd do pól kilkudziesięciu właścicielom gruntów w rejonie jeziora? Czy to jest tylko głupota, czy wyprowadzanie pieniędzy ze spółki przed jej prywatyzacją? Jaki cel deklaruje zarząd spółki ZEW Niedzica dla uzasadnienia tej ˝inwestycji˝? Ile będzie kosztowało przywrócenie przejezdności korony zapory dla stałych mieszkańców? Jaki podmiot pokryje te koszty?

   5. W związku z planowaną prywatyzacją spółki ZEW Niedzica przedstawiono załodze propozycje dotyczące podziału akcji w procesie prywatyzacji: 60% inwestor strategiczny, 25% inwestor branżowy, 15% załoga. Jak donoszą lokalne media, prezes usiłował szantażem wymusić na załodze przejęcie 5%, tj. 1/3 puli załogi.

   Jak Pan Minister ocenia działania prezesa spółki, który próbuje wymusić zgodę załogi na uwłaszczenie się na 5% akcji spółki w procesie jej prywatyzacji?

   Jak takie działania mają się do zasad normujących procesy prywatyzacyjne?  

Odpowiedź ministra skarbu państwa na interpelację nr 22263

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Anny Paluch z dnia 12 kwietnia 2011 r., przekazaną pismem z dnia 21 kwietnia 2011 r., znak: SPS-023-22263/11, w sprawie nadzoru ministra skarbu państwa nad działalnością spółki Zespół Elektrowni Wodnych Niedzica SA uprzejmie informuję, co następuje.
   Ad 1. Spółka realizuje przyjętą w grudniu 2008 r. ˝Strategię rozwojową ZEW Niedzica SA na okres 2009-2015˝. Jej treść zamieszczona jest na stronie internetowej spółki (zew-niedzica.com.pl). W związku z faktem, że inwestycje w energetykę wymagają długotrwałych przygotowań, spółka prowadzi działania akwizycyjne w zakresie zakupu funkcjonujących już elektrowni wodnych lub wiatrowych, a także innych gotowych do realizacji projektów elektrowni wykorzystujących źródła odnawialne. Spółka zgodnie z założeniami strategii rozwoju na lata 2009-2015 prowadzi działania zmierzające do rozwoju mocy wytwórczych w oparciu m.in. o energetykę wodną, wiatrową i geotermalną.
            Działania te skupiały się m.in. na następujących obszarach:
   1. Pozyskanie gotowych projektów energetycznych, takich jak:
   - elektrownia wodna o mocy 0,84 MW w Lesznie Dolnym na rzece Bóbr,
   - farma wiatrowa Darżyno na Pomorzu o mocy 6 MW,
   - farma wiatrowa Wicko w budowie z prawomocnym pozwoleniem na budowę o mocy 10 MW.
            W 2010 r. przeprowadzono negocjacje handlowe w sprawie kupna ww. aktywów, wykonano due diligence oraz wstępne analizy finansowe projektów z wynikiem pozytywnym, jednak ze względu na rozpoczęty proces prywatyzacyjny nie uzyskano akceptacji organów nadzorczych spółki na finalizację zakupów. W związku z procesem prywatyzacji i zaleceniami firmy doradczej o niewykonywaniu przesunięć w aktywach spółki w tym okresie termin związania stron ofertą zakupu minął i w ostateczności nie doszło do zakupu ww. projektów energetycznych.
   2. Wykorzystanie potencjału energetycznego istniejących stopni piętrzących, będących w gestii Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, jak również stopnia będącego w budowie (Świnna Poręba). W 2010 r. prowadzona była liczna korespondencja w sprawie uzyskania zgody na wydzierżawienie stopni do celów energetycznych, do dnia dzisiejszego Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej nie udzielił takiej zgody. Szacowana moc do uzyskania z lokalizacji, o które ubiegała się ZEW Niedzica, to ok. 5,5 MW.
   3. Modernizacja i rozbudowa własnych źródeł wytwarzania.
            W związku z trudnościami w pozyskaniu istniejących już piętrzeń, jak również brakiem możliwości odkupienia gotowych mocy wytwórczych spółka podjęła szereg działań zmierzających do rozbudowy i modernizacji własnych obiektów o nowe moce wytwórcze w OZE.
   Inwestycje w energetyce wodnej:
   - MEW Łączany II - w roku 2010 uzyskano zgodę organów nadzorczych spółki na realizację projektu Łączany II (koszt ok. 10 mln zł), który będzie polegał na dobudowie dodatkowego hydrozespołu o mocy ok. 1,3 MW dla niskich przepływów,
   - zakończył się przetarg i wybrano firmy wykonawcze, które zrealizują inwestycję w formule ˝zaprojektuj i wykonaj˝; podpisano umowę na wykonanie dodatkowego hydrozespołu w MEW Łączany II z konsorcjum firm MELBUD sp. z o.o. z siedzibą w Grudziądzu oraz firmą MAYEL a.s. z siedzibą w Czeskiej Republice w Beneśowie k. Pragi; zakończenie inwestycji planowane jest w 2012 r., inwestycja jest w trakcie realizacji,
   - MEW Sromowce - realizowany jest projekt dobudowy dodatkowego hydrozespołu o mocy ok. 250 kW przy istniejącym spiętrzeniu w Sromowcach Wyżnych; w chwili obecnej jest podpisana umowa z biurem projektowym na wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie prawomocnego pozwolenia na budowę.
            Inwestycje w OZE (produkcja energii cieplnej) wykorzystujące energię geotermalną i solarną na własnych obiektach spółki:
   - zmiana sposobu ogrzewania osiedla mieszkaniowego z oleju opałowego na źródło wykorzystujące energię geotermalną w postaci kaskady pomp ciepła wspomaganych centralną instalacją solarną; wielkość cieplnej mocy zainstalowanej to 300 kW; energia cieplna będzie sprzedawana dla użytkowników osiedla na zasadach komercyjnych; inwestycja jest w trakcie realizacji.
   4. Inwestycje w energetykę wiatrową na etapie przedinwestycyjnym.
   - farma wiatrowa Ostrów-Kozodrza - lokalizacja pod farmę wiatrową o planowanej mocy ok. 20 MW zaproponowana została przez dewelopera; podpisano list intencyjny z wójtem gminy Ostrów; trwa etap przedinwestycyjny, przygotowywana jest dokumentacja projektowa, badane są warunki wietrzne; deweloper prowadzi działania związane ze zmianą miejscowego planu zagospodarowania terenu w celu uzyskania prawomocnego pozwolenia na budowę farmy wiatrowej,
   - farma wiatrowa Zawoja - podjęto rozmowy z właścicielem w sprawie odkupienia uszkodzonej siłowni wiatrowej o mocy 160 kW w rejonie Zawoi, siłownia ta nadaje się zarówno do remontu, jak i do modernizacji poprzez montaż wysokowydajnej turbiny o mocy 250 kW, lub też jako baza do prób prototypowych siłowni o pionowej osi obrotu; obecny właściciel ma wystąpić o wydanie nowych warunków przyłączenia dla elektrowni wiatrowej o większej mocy.
   5. Prowadzenie badań rozwojowych w OZE.
            W miejscowości Frydman, w oparciu o posiadaną w tym miejscu infrastrukturę techniczną (wał zapory bocznej zbiornika czorsztyńskiego, pompownia, linie energetyczne, i światłowodowe) powstał niewielki park technologiczny, gdzie badane są nowe, innowacyjne rozwiązania w zakresie małej energetyki wiatrowej i różnych niekonwencjonalnych źródeł energii, m.in. prototypowe turbiny wiatrowe o pionowej osi obrotu. W planach jest prowadzenie badań w zakresie energetyki opartej na ogniwach fotowoltaicznych, a także tworzenie niewielkich lokalnych sieci wydzielonych, współpracy różnych źródeł energii w warunkach braku infrastruktury elektroenergetycznej.
            Projekt został wyróżniony w konkursie ˝Innowator Małopolski 2010˝ organizowanym pod patronatem marszałka woj. małopolskiego przy współudziale Politechniki Krakowskiej.
            Wszystkie działania podejmowane w oparciu o park technologiczny Frydman nie są działaniami komercyjnymi nastawionymi na natychmiastowy efekt w postaci wzrostu przychodów, a jedynie pracami badawczo-rozwojowymi w perspektywie przyszłościowej. Na ten cel spółka przeznacza ok. 1% swoich przychodów rocznych. Nakłady te należy traktować nie jako bezpośrednie nakłady inwestycyjne, ale jako inwestycje długofalowe w rozwój firmy.
   Ad 2. Spółka posiada majątek z przeznaczeniem dla prowadzenia działalności turystycznej. Ogólna sytuacja gospodarcza nie sprzyja dynamicznemu rozwojowi branży turystycznej. Ponadto czynnikiem mającym ogromny wpływ na wyniki w turystyce jest niesprzyjająca w ostatnich latach aura.
            W roku 2010 ilość opadów, będąca czynnikiem rekordowych dla spółki przychodów w energetyce, spowodowała równocześnie bardzo niskie wykorzystanie obiektów turystycznych. Jednakże zarząd spółki podejmuje starania, które pozwoliłyby na osiąganie zysków również w tej branży. Trwa poszukiwanie nisz rynkowych dla zarządzanego majątku turystycznego, które równocześnie pozwoliłyby pracownikom działu turystycznego spółki utrzymać ich dotychczasowe miejsca pracy.
            W celu uatrakcyjnienia pobytu turystów w obiektach ZEW Niedzica SA zarząd zdecydował się na stworzenie przy Hotelu Pieniny pola do minigolfa. Wygospodarowano również na terenie własnym w odległości ok. 100 m od hotelu niewielką plażę nad rzeką Niedziczanka. W ramach prac porządkujących obrzeże Dunajca stworzono kilkudziesięciometrowej długości plażę dla turystów korzystających z pola namiotowego przy Ośrodku Polana Sosny.
            Efekty podejmowanych działań obrazuje poniższe zestawienie przychodów, kosztów i malejącej straty w części turystycznej działalności spółki.
   Rok 2008 2009 2010
   Przychody 3 849 653 3 620 217 3 328 144
   Koszty ogółem 5497012 4749613 4171933
   Zysk/strata -1647359 -1129396 -843789
            Na podstawie powstałego w ramach współpracy z Podhalańską Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Nowym Targu studium zagospodarowania obrzeża zbiornika czorsztyńskiego można mieć nadzieję, że jego realizacja w niedługim czasie, przy wsparciu spółki i lokalnych władz, pozwoli wzmocnić turystyczną pozycję regionu.
   Ad 3. Wybrany w 2008 r. na okres IV kadencji nowy prezes zarządu spółki podjął energiczne działania, wprowadzając od stycznia 2009 r. m.in. nową strategię rozwojową spółki, kodeks etyczny i nowy schemat organizacyjny, dostosowujący firmę do zaplanowanych zadań.
            Przeprowadzone zostały otwarte konkursy na stanowiska dyrektorskie i kierownicze, w których startowali również pracownicy spółki, korzystając z możliwości awansu. Decydującymi kryteriami w procesie rekrutacyjnym były: doświadczenie w pracy, posiadana wiedza i umiejętności. Nowa kadra kierownicza rekrutowała się w zdecydowanej większości spośród pracowników spółki.
              Ponadto prezes zarządu, mając na względzie przejrzystość procesów biznesowych w spółce, podjął decyzję o bezwarunkowym wprowadzeniu zasady przekazywania majątku spółki w użytkowanie osobom trzecim wyłącznie w trybie otwartego postępowania przetargowego.
            Ogłoszony w 2009 r. przetarg na prowadzenie wyciągu narciarskiego na Polanie Sosny nie był prawdopodobnie atrakcyjny dla potencjalnych chętnych. Przystąpiły do niego tylko dwie firmy (w tym jedna spółka z o.o. w organizacji), z czego po przekazaniu przez media informacji o podejrzeniu nieprawidłowości przy prowadzeniu procedury przetargowej obie firmy wycofały swoje oferty. Komplet dokumentów na temat przetargu jest dostępny na stronie internetowej spółki. Spółka wystosowała wobec obu podmiotów roszczenie odszkodowawcze.
            Przetarg na sezon 2010/2011 również pozostał bez rozstrzygnięcia i wyciąg prowadzony był własnymi siłami spółki.
   Ad 4. W ramach akcji promocyjnej dotyczącej działalności turystycznej spółki zarząd spółki zdecydował się na dodatkowe uatrakcyjnienie zapory poprzez zamontowanie wielkoformatowej instalacji przestrzennej na koronie zapory. Głównym celem było osiągnięcie efektu ekonomicznego przez przyciągnięcie większej liczby turystów i przez to zwiększenie przychodów części turystycznej poprzez sprzedaż gadżetów z wizerunkiem malowidła oraz bardziej optymalne wykorzystanie istniejącego potencjału jako zaplecza dla małej gastronomii. Instalacja pełni ponadto funkcję dydaktyczną poprzez prezentację sposobu działania elektrowni wodnej w niecodzienny, bardziej przemawiający do wyobraźni sposób.
            Sądząc po opiniach zwiedzających i odzewie medialnym, z jakim spotkało się wydarzenie, osiągnięto zamierzony efekt. Przychody z działalności turystycznej za miesiąc kwiecień 2011 r. zwiększyły się o 58,5% w stosunku do przychodów w analogicznym okresie ubiegłego roku. Wstępne wyniki tzw. majowego weekendu tego roku w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego (pomimo bardzo niekorzystnej aury w roku bieżącym) wskazują wzrost przychodów części turystycznej o ok. 10%. Do prezesa zarządu spółki docierają liczne wyrazy poparcia tej inicjatywy. Zainteresowanie instalacją może służyć promocji nie tylko spółki, ale również regionu.
            Należy zauważyć, że korona zapory nie jest drogą ani nie jest też obarczona jakąkolwiek służebnością. Zarząd ZEW Niedzica SA dopuszcza jednak w określonych warunkach poruszanie się po niej pojazdów. W związku z powstaniem na koronie zapory instalacji zarząd spółki w bezpośrednim spotkaniu z zainteresowanymi gospodarzami oraz z udziałem władz gminy doprecyzował zasady przejazdu przez koronę zapory, w tym również zaprzęgów konnych.
   Ad 5. Skarb Państwa jest właścicielem 100% akcji spółki. Prywatyzacja spółki poprzez sprzedaż wszystkich akcji posiadanych przez Skarb Państwa zaplanowana jest na rok 2011. Ministerstwo Skarbu Państwa w dniu 21 kwietnia 2011 r. opublikowało zaproszenie do negocjacji w sprawie nabycia akcji spółki. Termin składania pisemnych odpowiedzi upływa w dniu 31 maja 2011 r.  
Zobacz więcej interpelacji »