Interpelacja nr 20287 20287w sprawie zagrożenia dostępności świadczeń medycznych w woj. małopolskim w wyniku bałaganu organizacyjnego, nieprzejrzystych i niejawnych procedur w negocjacjach z oferentami prowadzonych przez Małopolski Oddział Wojewódzki NFZ

W związku z trwającymi postępowaniami konkursowymi na kontraktowanie usług medycznych w Małopolsce przez oddział wojewódzki NFZ do mojego biura poselskiego napływają liczne stanowiska, rezolucje i wystąpienia kierowane przez samorządy lokalne, przez organy prowadzące placówki medyczne oraz przez liczne niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, dotyczące tych postępowań. Wzmiankowane wystąpienia dają bardzo niekorzystny obraz chaosu organizacyjnego, uznaniowości, nieprzejrzystości procedur panujących w procesie kontraktowania usług medycznych w woj. małopolskim. Postępowanie MOW NFZ, zdaniem wielu podmiotów, narusza uregulowania przepisu art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym: ˝Fundusz jest obowiązany zapewnić równe traktowanie wszystkich świadczeniodawców ubiegających się o zawarcie umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej i prowadzić postępowanie w sposób gwarantujący zachowanie uczciwej konkurencji˝. Tymczasem MOW NFZ utajnia kryteria oceny, na podstawie których dany oferent zajmuje wyższe czy niższe miejsce w rankingu. Panuje bałagan, fundusz nie wywiązuje się z terminów procedowania. Sytuacje takie jak odmowa kontraktowania świadczeń z zakresu neurochirurgii - hospitalizacji wobec Podhalańskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Nowym Targu, bez podania przyczyny niezakontraktowania tych świadczeń, gdzie placówka działa dla ok. 190 tys. stałych mieszkańców i licznych turystów, zagrażają brakiem dostępu do natychmiastowej, ratującej życie pomocy lekarskiej dla bardzo licznej grupy obywateli.
            Podobne zagrożenie brakiem dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej występuje w zakresie leczenia specjalistycznego. Liczne skargi napływają od placówek niepublicznych udzielających tych świadczeń. W następstwie działań MOW NFZ zamiast kilku lub kilkunastu poradni z określonej specjalności pozostanie jedna lub dwie na terenie województwa, znikają przychodnie świadczące usługi do godz. 22, działające jako ostry dyżur okulistyczny. Ponadto pacjenci oczekujący nieraz rok i dłużej na zabiegi specjalistyczne, jak np. operacja zaćmy, po likwidacji niektórych placówek leczenia specjalistycznego wskutek niezawarcia kontraktu z MOW NFZ będą musieli szukać nowych ośrodków i czekać na zabieg w nowej kolejce. Jaka zatem jest sytuacja pacjenta, który ma zleconą pilną konsultację specjalistyczną, a nie może z niej skorzystać, bo limity przyjęć pacjentów już się na ten rok wyczerpały, chociaż jest połowa stycznia? Społeczności lokalne obawiają się również obniżenia jakości usług medycznych na skutek zaniżonego wartościowania tych świadczeń przez MOW NFZ.
            Czy Ministerstwo Zdrowia dysponuje danymi, jaka jest dostępność świadczeń zdrowotnych, w sensie przestrzennego rozmieszczenia placówek opieki zdrowotnej, i czy analizuje te dane jako organ państwa odpowiedzialny za zapewnienie obywatelom konstytucyjnie zagwarantowanego, równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
            Konsekwencje woluntaryzmu i uznaniowości w kontraktowaniu usług medycznych przez MOW NFZ, zwłaszcza w zakresie specjalistycznego leczenia ambulatoryjnego, poniosą pacjenci. Czy Ministerstwo Zdrowia bada przesłanki decydujące o rozstrzygnięciach kontraktów i czy analizuje możliwość występowania zjawisk korupcyjnych przy ich negocjowaniu i zawieraniu?  

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia - z upoważnienia ministra na interpelację nr 20287

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pani poseł Anny Paluch, posła na Sejm RP, z dnia 20 stycznia 2011 r., przesłaną przy piśmie pana Marka Kuchcińskiego, wicemarszałka Sejmu, z dnia 31 grudnia 2010 r. (znak: SPS-023-20287/11), w sprawie zagrożenia dostępności świadczeń medycznych w województwie małopolskim w wyniku bałaganu organizacyjnego, nieprzejrzystych i niejawnych procedur w negocjacjach z oferentami prowadzonych przez Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.
            Zasady realizacji świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zostały określone w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, ze zm.), aktach wykonawczych do ww. ustawy oraz zarządzeniach prezesa NFZ dotyczących postępowań w sprawie zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w poszczególnych rodzajach i zakresach.
            Zgodnie z art. 97 ww. ustawy do zakresu działania Narodowego Funduszu Zdrowia należy m.in. określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie niezbędnym dla prawidłowego zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz przeprowadzanie konkursów ofert, rokowań i zawieranie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Ponadto, zgodnie z art. 146 ust. 1 ww. ustawy, prezes Narodowego Funduszu Zdrowia określa przedmiot postępowania w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, kryteria oceny ofert oraz warunki wymagane od świadczeniodawców.
            Odnosząc się do kwestii zawartych w treści interpelacji, uprzejmie informuję Pana Marszałka, iż Ministerstwo Zdrowia, mając na uwadze przytoczone powyżej przepisy prawa, zwróciło się do Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia o zajęcie stanowiska w przedmiotowej sprawie. Zgodnie z wyjaśnieniami płatnika świadczeń, umowy we wszystkich rodzajach świadczeń (poza ratownictwem medycznym) i obowiązujące w roku 2010 i latach wcześniejszych utraciły ważność z dniem 31 grudnia 2010 r. - z upływem okresu, na który zostały podpisane. W związku z powyższym płatnik świadczeń opieki zdrowotnej przystąpił do kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej na rok 2011, zgodnie z przyjętym planem zakupu świadczeń oraz w trybie określonym cytowaną na wstępie ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, tj. poprzez przeprowadzenie konkursu ofert.
            Jak wskazuje Małopolski OW NFZ, z uwagi na przeprowadzenie po raz pierwszy od kilku lat konkursu ofert (co oznacza otwarcie się rynku na nowe podmioty, a tym samym konieczność zmierzenia się z wymaganiami konkurencyjności przez ˝starych˝ świadczeniodawców pewnych dotychczas swoich kontraktów), spotkał się z negatywnym nastawieniem dotychczasowych realizatorów świadczeń opieki zdrowotnej, wyrażającym się nawet próbami zablokowania prac komisji konkursowych - poprzez akcję masowych protestów oraz bojkot negocjacji. Należy podkreślić, że pomimo tych trudności wszystkie komisje zakończyły swoje prace regulaminowo, a świadczenia dla mieszkańców województwa małopolskiego zostały zabezpieczone. Do konkursu ofert ogłoszonego przez fundusz mogły przystąpić na równych prawach wszystkie podmioty z obszaru zdefiniowanego w ogłoszeniu konkursowym, spełniające wymagania określone przepisach szczegółowych. Każda prawidłowo złożona oferta podlegała ocenie według jednolitych i jawnych kryteriów (jakość, dostępność, ciągłość, kompleksowość, cena), natomiast ostatecznie wyborowi podlegały oferty uszeregowane według tzw. rankingu końcowego, począwszy od najwyżej ocenionej, aż do wyczerpania kwoty danego postępowania. Powyższa procedura nie dopuszcza elementu uznaniowości, subiektywizmu lub stosowania kryteriów oceny innych niż wynikające z obowiązującego prawa, w tym przypadku ujętych w zarządzeniu nr 73/2009/DSOZ prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 13 listopada 2009 r. w sprawie określenia kryteriów oceny ofert w postępowaniu w sprawie zawarcia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (ze zm.).
            Zgodnie ze stanowiskiem Małopolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia, ogłoszone w dniu 15 września 2010 r. postępowania konkursowe w poszczególnych rodzajach świadczeń były rozstrzygane sukcesywnie do miesiąca grudnia 2010 r. Następnie, po dokonaniu pokonkursowej analizy poziomu zabezpieczenia świadczeń, przeprowadzone zostały postępowania uzupełniające w trybie rokowań oraz dodatkowych konkursów ofert w przypadkach, gdy dostępność do świadczeń uzyskana w wyniku konkursów głównych nie była satysfakcjonująca. Jak wskazuje płatnik świadczeń, w chwili obecnej dostępność do świadczeń dla mieszkańców województwa małopolskiego należy uznać za satysfakcjonującą.
            Odnosząc się do kwestii niezakontraktowania świadczeń w niektórych placówkach realizujących umowy w roku 2010 uprzejmie informuję Pana Marszałka, iż o wyborze świadczeniodawców do realizacji umów decyduje procedura konkursowa, która nie gwarantuje kontynuacji umowy z dotychczasowym świadczeniodawcą, jeżeli jego oferta została oceniona niżej niż oferty pozostałych podmiotów, w tym nowych oferentów. Tym samym, bezpośrednią przyczyną niepodpisania umowy z niektórymi dotychczasowymi świadczeniodawcami było zadziałanie mechanizmu konkurencyjnego przy otwarciu się rynku usług medycznych, jakie następuje co kilka lat, gdy wygasają dotychczasowe umowy i fundusz ogłasza konkursy ofert. Jak wyjaśnia Narodowy Fundusz Zdrowia, nakłady finansowe dedykowane na przedmiotowe świadczenia, mimo iż wyższe niż w roku 2010, nie pozwoliły na zakontraktowanie wszystkich placówek przystępujących do konkursu, zarówno dotychczasowych świadczeniodawców, jak i nowych oferentów. Obowiązujące szczegółowe kryteria oceny ofert, jak również zapisy ustawowe (art. 134 ust. 1 cytowanej na wstępie ustawy) oraz praktyka orzecznicza (decyzja prezesa UOKiK nr RWA 9/2009 z dnia 10 lipca 2009 r.), nie pozwalają na stosowanie jakichkolwiek preferencji wobec ˝starych˝ świadczeniodawców - takie właśnie praktyki byłyby bowiem uznane za przejaw nierównego traktowania. Należy jednak zaznaczyć, iż zgodnie ze stanowiskiem Małopolskiego OW NFZ, ze wszystkimi podmiotami, których oferty nie zostały odrzucone z powodu niespełniania wymagań bezwzględnych, zostały przeprowadzone negocjacje dotyczące ceny i liczby świadczeń, w toku których strony miały możliwość pełnego zaprezentowania i uargumentowania swojego stanowiska. Rozstrzygnięcia konkursów są więc wyłącznie wynikiem zastosowania jednolitych i wynikających przepisów prawa kryteriów oceny ofert, po uprzednim przeprowadzenie negocjacji, w niektórych przypadkach nawet kilkakrotnych. Ponadto należy podkreślić, że wśród podmiotów, które nie uzyskały kontynuacji umowy na rok 2011 (nie na skutek arbitralnej decyzji funduszu, ale zadziałania mechanizmu konkursowego), nie ma placówek, które można by określić jako kluczowe lub strategiczne z punktu widzenia systemu ochrony zdrowia (np. jednostek klinicznych czy poradni przy oddziałach szpitalnych).
            W kwestii dotyczącej Podhalańskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Nowym Targu, z którym Małopolski Oddział Wojewódzki NFZ nie zawarł umowy w zakresie neurochirurgia - hospitalizacja, uprzejmie informuję Pana Marszałka, że w postępowaniu konkursowym na rok 2011 i lata następne, w rodzaju leczenie szpitalne, w rankingu poszczególnych oferentów, Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu uplasował się na ostatniej pozycji. Pula środków finansowych, określonych dla postępowania konkursowego w zakresie neurochirurgii, została rozdysponowana pomiędzy oferentów, którzy uzyskali wyższą ocenę oferty, przy czym liczba świadczeniodawców realizujących świadczenia w tym zakresie nie zmieniła się w stosunku do roku 2010.
            Ponadto, jak wyjaśnia płatnik świadczeń, komisja konkursowa poddała analizie zakres realizowanych i sprawozdanych w 2010 r. świadczeń w oddziale neurochirurgii Podhalańskiego Szpitala Specjalistycznego w Nowym Targu, stwierdzając, iż wszystkie zrealizowane w oddziale neurochirurgii świadczenia związane z urazami mogły być realizowane i sprawozdawane także w ramach oddziału chirurgii urazowo-ortopedycznej. Równocześnie Małopolski OW NFZ zadeklarował w 2011 r. zwiększenie środków finansowych dla oddziału chirurgii urazowo ortopedycznej Podhalańskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Nowym Targu, uwzględniając możliwość rozliczenia świadczeń dotychczas wykonywanych w oddziale neurochirurgii.
            Odnosząc się do poruszonej w treści interpelacji kwestii dotyczącej kontraktów w zakresie okulistyki, a szczególnie do świadczeń zakresie operacyjnego leczenia zaćmy, uprzejmie informuję Pana Marszałka, iż zgodnie ze stanowiskiem funduszu umowy na rok 2011 zawarto z 17 podmiotami, w tym z dwoma nowymi świadczeniodawcami, natomiast w roku 2010 umowy w tym zakresie realizowało 19 podmiotów. Jak wskazuje fundusz, wysokość środków finansowych przeznaczonych na realizację świadczeń w zakresie okulistyki wzrosła w roku 2011 w stosunku do stycznia 2010 r. aż o 10,24%, co powinno przełożyć się na zwiększony dostęp pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej w tym zakresie.
            Równocześnie uprzejmie informuję Pana Marszałka, iż z uwagi na powstałe po konkursach zmiany w strukturze umów zawartych na rok 2011 Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia zamierza szczególnie ściśle monitorować dostęp pacjentów do świadczeń opieki zdrowotnej, reagując odpowiednio do sytuacji w przypadkach jego ograniczenia, poprzez ogłaszanie postępowań uzupełniających, aneksowanie zawartych już umów oraz działania kontrolne w przypadku powzięcia informacji o nieprawidłowościach w realizacji umowy.  
Zobacz więcej interpelacji »