Interpelacja nr 19486 w sprawie wypełniania przez Polskę zobowiązań wynikających z akcesji do UE w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych.

Przystępując do Unii Europejskiej Polska  zobowiązała się  wprowadzić do porządku prawnego i wdrożyć przepisy prawne obowiązujące w Unii w zakresie ochrony środowiska. Wynegocjowane i zaakceptowane przez nasz kraj zobowiązania w tej dziedzinie zostały ujęte w Traktacie akcesyjnym. Zawarto tam również okresy przejściowe, gdyż wdrożenie unijnych standardów w obszarze „Środowisko” wymaga  przeprowadzenia  inwestycji na ogromną skalę i poniesienia nakładów z tym związanych.
            W  zakresie oczyszczania ścieków komunalnych obowiązuje w UE dyrektywa 91/271/WE z dnia 21 maja 1991r. Dla jej całkowitego wdrożenia ustanowiono okres przejściowy do 31 grudnia 2015 roku. Ustanowiony dla ww. dyrektywy cel pośredni zakłada osiągnięcie  zgodności z jej wymaganiami dla 1069 aglomeracji do końca 2010 roku.
Czy wskazany cel pośredni zostanie osiągnięty w założonym terminie t.j. do 31 grudnia 2010r.?
            Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych przyjęty przez rząd w grudniu 2003 roku w celu sprawnej implementacji          dyrektywy 91/271/WE , a obejmujący  modernizację, rozbudowę i budowę  systemów kanalizacji zbiorczej i oczyszczalni ścieków  w aglomeracjach nie mniejszych niż 2000 RLM zakłada ponadto wypełnienie zobowiązań dla aglomeracji powyżej 15000 RLM do końca 2010 roku.
Jak rząd planuje osiągnąć założony cel wobec opóźnień w realizacji oczyszczalni „Czajka” dla m. st. Warszawy?
Czy, wobec opóźnień w realizacji inwestycji finansowanych z Funduszu Spójności, występuje zagrożenie nie wypełnienia zobowiązań akcesyjnych wynikających z dyrektywy 91/271/WE ?
Czy i w jaki sposób rząd monitoruje działania gmin w zakresie wypełnienia powyższych zobowiązań?
Analiza sytuacji w gminach mojego okręgu nie napawa optymizmem, stopień skanalizowania gmin waha się od 15% do 85%, przy czym najwięcej jest gmin, które problem rozwiązały w ok. 40-50 %.
Jakie działania rząd podejmie by przywrócić szybkie tempo realizacji kanalizacji i oczyszczalni  i wspomóc samorządy lokalne w realizacji założonych celów? 

Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra na interpelację nr 19486

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację poseł Anny Paluch w sprawie wypełnienia przez Polskę zobowiązań wynikających z akcesji do UE w zakresie oczyszczania ścieków komunalnych, przesłaną pismem z dnia 30 listopada 2010 r., znak: SPS-023-19486/10, poniżej przedstawiam stosowne informacje.
            Polska, przystępując w dniu 1 maja 2004 r. do Unii Europejskiej, zobowiązała się do spełnienia wymagań dyrektywy Rady 91/271/EWG dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych zgodnie z zapisanymi w traktacie akcesyjnym terminami i okresami przejściowymi.
            Zgodnie z traktatem akcesyjnym Polska uzyskała zgodę państw członkowskich Unii na okres dostosowawczy w zakresie spełnienia wymagań dyrektywy 91/271/EWG dotyczących wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków sięgający 2015 r. Oznacza to zatem, że w drodze odstępstwa od niektórych artykułów dyrektywy wymogów dotyczących systemów zbierania oraz oczyszczania ścieków komunalnych nie stosuje się w pełni w Polsce do dnia 31 grudnia 2015 r.
            W celu realizacji zadań w zakresie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków komunalnych, wynikających z traktatu akcesyjnego, został sporządzony przez ministra środowiska, zgodnie z ustawą Prawo wodne, ˝Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych˝ (KPOŚK). Zgodnie z przyjętymi założeniami programu aglomeracje o RLM powyżej 15 000 powinny osiągnąć odpowiedni efekt oczyszczania ścieków do końca 2010 r. W przypadku aglomeracji z przedziału 2000 - 15 000 RLM efekt oczyszczania ścieków powinien zostać osiągnięty do końca 2015 r.
            W chwili obecnej część aglomeracji z przedziału RLM powyżej 15 000 sygnalizuje brak możliwości osiągnięcia efektu ekologicznego z końcem 2010 r. Sytuacja ta związana jest z opóźnieniami w realizacji inwestycji dotyczących modernizacji i rozbudowy niektórych oczyszczalni ścieków, w tym oczyszczalni ścieków komunalnych Czajka w Warszawie.
            Opóźnienia te związane są z przedłużającymi się procedurami przygotowania inwestycji, wydłużeniem czasu trwania postępowań przetargowych czy też trudnościami w pozyskiwaniu środków finansowych ze względu na kryzys gospodarczy i dostępność kredytów. Należy tutaj podkreślić, że wiele spośród tych inwestycji jest w chwili obecnej na końcowym etapie realizacji, a sygnalizowana sytuacja dotyczy często nieznacznego przesunięcia terminu osiągnięcia efektu ekologicznego. Dlatego też z dużym prawdopodobieństwem należy przypuszczać, iż zostaną one wykonane do terminu, w którym zaczną w pełni obowiązywać w Polsce przepisy dyrektywy Rady 91/271/EWG.
            Poruszana w interpelacji kwestia dotycząca konsekwencji niedotrzymania terminów realizacji KPOŚK jest sprawą niezwykle istotną. Sprawozdania z realizacji inwestycji zapisanych w KPOŚK wskazują na możliwość wystąpienia ewentualnych opóźnień w terminowym osiągnięciu zamierzonego efektu ekologicznego oczyszczania ścieków. Jednakże dopiero sprawozdania za rok 2010 jednoznacznie wskażą stopień realizacji zaplanowanych inwestycji i ich efektów.
            Realizacja inwestycji w ramach KPOŚK monitorowana jest za pomocą sprawozdań z wykonania programu, które przesyłane są corocznie przez marszałków województw. Dokumenty te dostępne są na stronach internetowych KZGW pod adresem: www.kzgw.gov.pl.
            Należy zauważyć, iż w ramach wykonania KPOŚK w 2009 r. wybudowano 6,2 tys. km sieci kanalizacyjnej, tj. o 1,3 tys. km więcej niż w 2008 r. W latach 2008-2009 zakończono 354 inwestycje na oczyszczalniach ścieków komunalnych, z czego 47 dotyczyło budowy nowych oczyszczalni. Realizacja inwestycji w ramach programu jest bardzo zaawansowana, wiele kluczowych inwestycji, w tym oczyszczalnia ścieków Czajka w Warszawie, zakończy się w przeciągu najbliższych dwóch lat.
            Pragnę również poinformować, iż w celu dalszej koordynacji oraz sprawozdawczości z realizacji programu podjęte zostały prace nad zbudowaniem systemu informatycznego dla KPOŚK, który umożliwi i zapewni bieżące monitorowanie przebiegu realizacji inwestycji, a co za tym idzie, efektywne zarządzanie programem. System ten usprawni proces pozyskiwania w terminie aktualnych i prawidłowych danych dotyczących poszczególnych aglomeracji, które posłużą do generowania raportów na poziomie krajowym oraz unijnym (również po roku 2015).
            Odnosząc się do kwestii wydatkowania środków z priorytetu I: Gospodarka wodno-ściekowa Programu Operacyjnego ˝Infrastruktura i środowisko˝ (PO IiŚ), pragnę zaznaczyć, że tylko w pierwszym półroczu 2010 r. przekazano na rzecz beneficjentów realizujących projekty w ramach tego priorytetu w formie zaliczki 171 774 286,93 zł, jak również zrefundowano 134 703 167,29 zł. Na chwilę obecną MŚ nie dysponuje wolną kwotą, która mogłaby zostać przeznaczona np. na ogłoszenie nowego naboru wniosków, gdyż projekty zgłoszone do dofinansowania w ramach 6 naboru w trybie konkursowym wyczerpały alokację przeznaczoną na priorytet I.
            Ocena wniosków o dofinansowanie w ramach PO IiŚ przebiega zgodnie z określonymi harmonogramami przyjętymi na potrzeby poszczególnych etapów oceny. Każdy projekt oceniany jest w oparciu o kryteria formalne, merytoryczne I stopnia oraz merytoryczne II stopnia. Opóźnienia w zakończeniu poszczególnych etapów oceny czy też w podpisaniu umów o dofinansowanie, jeżeli już się pojawią, nie są bynajmniej wynikiem opieszałości oceniających i obwarowań administracyjnych, a jedynie następstwem konieczności dokonania niezbędnych zmian w wyniku oceny dokumentacji aplikacyjnej, tak aby potencjalni beneficjenci nie byli skreślani z powodu braków lub niespójności dokumentacji. Dotyczy to oczywiście zmian, które są możliwe do poprawy w trakcie trwania oceny dokumentacji czy też przed podpisaniem umowy o dofinansowanie. Tak przyjęty system oceny wniosków pozwala w sposób bardzo obiektywny (i relatywnie szybki) na wybór najlepiej przygotowanych inwestycji. Świadczy o tym prawie 120 potwierdzeń Ministerstwa Środowiska w sprawie przyznania dofinansowania oraz blisko 140 zawartych umów o dofinansowanie w ramach priorytetu I.  
Zobacz więcej interpelacji »