Interpelacja nr 14733 w sprawie niepokojącej sytuacji gospodarstw rolnych w Małopolsce

W ostatnim czasie napływają do mnie sygnały od Małopolskiej Izby Rolniczej, związków rolniczych oraz od rolników o dramatycznej sytuacji ekonomicznej na małopolskiej wsi. Rolnicy narzekają, że spadek opłacalności produkcji rolnej w ostatnich dwóch latach  to przede wszystkim spadek cen produktów rolnych ale i wzrost cen nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. To prawda, bo porównując ceny nawozów rok do roku – czerwiec 2008 do czerwca 2009 można stwierdzić przeciętny wzrost cen o 18.6%.
Rolnicy alarmują też, że na rynku wieprzowiny ma miejsce niekontrolowany import , co czyni ich produkcję mało opłacalną, bo nie mogą uzyskać pożądanych cen. Z drugiej strony bardzo wysokie marże handlowe  sprawiają, że ceny żywności  w supermarketach są niewspółmiernie wysokie w porównaniu z cenami produktów rolnych. To jest poważne źródło frustracji i niepokojów rolników. Szacuje się  średnie spadki cen produktów rolnych z 2008 roku na ok. 40%. Trudną sytuację  gospodarstw rolnych w ciągu minionych dwóch lat pogłębiają jeszcze  stale rosnące ceny paliw i energii.
W Małopolsce jest około 200 tys. gospodarstw,  więc zła kondycja gospodarstw rolnych powoduje zwiększanie się obszarów ubóstwa i wykluczenia na terenie małopolskich wsi.
W związku z opisaną sytuacją proszę o odpowiedź na n.w. pytania:
Czy Rząd akceptuje pogarszanie się sytuacji dochodowej gospodarstw rolnych, czy godzi się z następstwami tego zjawiska t.j. z opuszczaniem wsi przez ludzi pozbawionych źródeł utrzymania ?
Czy Rząd ma zamiar wykorzystać dostępne mechanizmy takie jak skup interwencyjny oraz ochrona rynku przed  presją producentów spoza kraju?
Czy wykorzystano wszystkie dostępne instrumenty ochrony krajowych producentów żywności, m.in.   przez rzetelne badanie jakości żywności sprowadzanej spoza granic Polski?
Jakie działania w minionych dwóch latach podjęto w celu zapowiadanej zmiany organizacji służb i inspekcji przez stworzenie skonsolidowanej Inspekcji Weterynaryjnej i Bezpieczeństwa Żywności? 

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi - z upoważnienia ministra na interpelację nr 14733

W odpowiedzi na pismo z dnia 26 lutego 2010 r. (znak: SPS-023-14733/10) dotyczące interpelacji poseł Anny Paluch w sprawie niepokojącej sytuacji gospodarstw rolnych w Małopolsce pragnę przekazać następujące informacje w przedmiotowej sprawie.
   Ad l, 2. Kwestie dotyczące sytuacji w rolnictwie, w tym dochodów w rolnictwie, są przedmiotem szczególnego zainteresowania MRiRW, ponieważ stanowią jeden z kluczowych parametrów sprawności sektora rolnego.
   Obecna sytuacja w polskim rolnictwie w zakresie opłacalności produkcji i dochodów gospodarstw jest pod silnym wpływem spadku cen produktów rolnych na światowych rynkach, a także spowolnienia wzrostu gospodarczego. W tych warunkach szczególnego znaczenia nabierają wsparcie finansowe w ramach wspólnotowych i krajowych działań oraz mechanizmy interwencji rynkowej, które od dnia 1 maja 2004 r. w całości leżą w kompetencji Wspólnoty.
            W świetle obserwowanych perturbacji na światowych rynkach finansowych, w tym silnych wahań cen na rynkach rolnych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi informowało na bieżąco, iż mimo działań podejmowanych przez rząd RP można spodziewać się spadku opłacalności oraz dochodowości części produkcji rolnej.
            Analizując sytuację w poszczególnych sektorach produkcji rolnej, trzeba stwierdzić, iż w danym okresie poziom opłacalności produkcji jest zwykle zróżnicowany i uzależniony od wielu czynników. Część z nich, jak np. warunki agrometeorologiczne, jest niezależna od człowieka, ale ma istotny wpływ na wielkość zbiorów, a w efekcie również i na poziom cen oraz opłacalność. Należy również zwrócić uwagę, że poszczególne gałęzie produkcji rolniczej są ze sobą wzajemnie powiązane. Dla przykładu niskie ceny zbóż powodują spadek ich opłacalności, natomiast mają pozytywne przełożenie na opłacalność produkcji zwierzęcej. Z kolei wzrost pogłowia zwierząt powoduje zwiększone zapotrzebowanie na pasze, a tym samym może spowodować wzrost cen zbóż i wzrost ich opłacalności. Ideałem byłoby wzajemne zbilansowanie produkcji roślinnej i produkcji zwierzęcej z zapotrzebowaniem rynku, jednak w praktyce gospodarki rynkowej, szczególnie w warunkach postępującej globalizacji, jest to raczej niemożliwe. Stąd też zawsze wahania cen i zróżnicowanie opłacalności produkcji rolnej będą trudne do uniknięcia, także w przyszłości.
            Obecnie w Polsce zarówno wielkość produkcji rolnej, jak i ceny są uzależnione również od sytuacji cenowej w całej Unii Europejskiej. Natomiast w ostatnich dwóch latach, po raz pierwszy tak wyraźnie, obserwowaliśmy wpływ na nasze rolnictwo sytuacji na świecie. W 2007 r. mieliśmy do czynienia z gwałtownym wzrostem cen zbóż czy mleka. W 2008 r. na świecie i w Polsce ceny tych produktów gwałtownie spadły, co może oznaczać, że ich poziom był kształtowany działaniami spekulacyjnymi.
            Spadkom cen, szczególnie zbóż, w ostatnich dwóch latach towarzyszyły podwyżki cen środków do produkcji, głównie nawozów mineralnych, jak również środków ochrony roślin. Osłabienie kursu złotego pod koniec 2008 r. i z początkiem 2009 r. przyczyniło się do wzrostu kosztów importu środków do produkcji rolnej, jak również surowców do ich produkcji, co w dalszym ciągu sprzyjało utrzymaniu wysokich cen. Obecnie przeciętne ceny środków do produkcji pozostają na poziomie znacznie wyższym od obserwowanego w latach 2006-2007, chociaż na rynku nawozów mineralnych w ostatnich miesiącach obserwuje się spadek.
            Z uwagi na fakt, iż sektor rolny wszedł w obserwowane od jesieni 2008 r. spowolnienie gospodarcze w już i tak niezwykle trudnej sytuacji cenowej, w 2008 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracowało dokument pt. ˝Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz stabilności i rozwoju˝ (materiał zamieszczony na stronie internetowej MRiRW), który przedstawia propozycje działań w sektorze agrobiznesu oraz na obszarach wiejskich przeciwdziałających obniżaniu aktywności gospodarczej.
            Niezależnie od tego minister rolnictwa i rozwoju wsi konsekwentnie podejmował i podejmuje działania, aby w ramach obecnej wspólnej polityki rolnej Wspólnota aktywnie realizowała działania interwencyjne, co powinno przyczynić się do poprawienia sytuacji dochodowej gospodarstw rolnych. Do najważniejszych inicjatyw MRiRW w ramach poszczególnych rynków można zaliczyć:
   Rynek zbóż
   1. W związku ze spodziewaną dużą nadwyżką zbóż, która doprowadziłaby do bardzo trudnej sytuacji producentów zbóż, minister rolnictwa i rozwoju wsi wystąpił na posiedzeniu Rady Ministrów ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w dniach 29-30 września 2008 r. z wnioskiem dotyczącym przywrócenia ochrony celnej wspólnotowego rynku zbóż. Problem ten szczególnie dotyczył takich regionów Wspólnoty, w tym Polski, które znajdują się w większym oddaleniu od głównych rynków zbytu. Wniosek polskiego ministra rolnictwa i rozwoju wsi poparło wiele państw członkowskich, co było również wynikiem wielu spotkań bilateralnych.
            W dniu 16 października 2008 r. Komisja Europejska przedstawiła projekt rozporządzenia przywracającego pobieranie cła w imporcie zbóż na rynek Unii Europejskiej. Podczas głosowania projekt został pozytywnie zaopiniowany przez kraje członkowskie. Rozporządzenie nr 1015/2008 przywróciło pobieranie cła na pszenicę, żyto, jęczmień, kukurydzę, sorgo, grykę i proso.
   2. Mając na uwadze istotny wzrost kosztów produkcji zbóż, szczególnie nawozów oraz środków ochrony roślin, przy jednoczesnym obniżeniu cen rynkowych, minister rolnictwa i rozwoju wsi wystąpił na posiedzeniu Rady Ministrów UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w dniu 28 października 2008 r. z wnioskiem o przygotowanie analizy kosztów produkcji zbóż oraz rozważenie możliwości podniesienia ceny interwencyjnej co najmniej do wysokości średnich kosztów ich produkcji oraz wprowadzenia refundacji eksportowych. Poza tym opowiedział się za zachowaniem dotychczasowych mechanizmów interwencji rynkowych i zaproponował rozważenie możliwości wypracowania nowych instrumentów na wypadek pojawiających się kryzysów.
   3. Podczas dyskusji nad zmianami w systemie interwencji Polska brała czynny udział w dyskusji, prezentując poniższe stanowisko:
   - Polska sprzeciwiała się propozycjom KE dotyczącym zaniechania comiesięcznego podnoszenia ceny interwencyjnej;
   - Polska podczas dyskusji podkreślała, iż jest przeciwna ograniczeniu działań interwencyjnych (limitowaniu);
   - podczas prac nad zmianami w zasadach funkcjonowania systemu interwencji Polska wskazywała na zbyt wysokie wymogi stawiane w odniesieniu do minimalnych wymogów dla magazynów interwencyjnych w zakresie minimalnych zdolności wydania z magazynu ziarna zbóż;
   - popierając zasadę jednolitości rynku wspólnotowego, Polska wnioskowała o możliwość otwarcia przetargów regionalnych na zakup lub sprzedaż zbóż w ramach działań interwencyjnych. Wskazywała jednocześnie duże zróżnicowanie geograficzne i przyrodnicze Wspólnoty oraz różnorodność struktur rynkowych. W celu zachowania skuteczności prowadzonych działań niezbędne jest wprowadzenie jednoznacznych zapisów umożliwiających zastosowanie regionalnego podejścia w realizacji działań interwencyjnych.
   4. W trakcie posiedzenia Komitetu Zarządzającego w dniu 16 lipca 2009 r. Komisja Europejska przedstawiła projekty rozporządzeń otwierające przetargi stałe na import po obniżonych stawkach celnych w ramach otwartych kontyngentów 2 mln ton kukurydzy do Hiszpanii, 0,5 mln ton do Portugalii i 0,3 mln ton sorgo do Hiszpanii. Polska z uwagi na trudną sytuację na rynku zbóż podczas dyskusji, jak i głosowania sprzeciwiała się przyjęciu wspomnianych projektów rozporządzeń. Podczas rozpatrywania przetargów Polska konsekwentnie sprzeciwia się akceptacji składanych ofert. Polska wyraża również sprzeciw wobec uwalniania zapasów interwencyjnych kukurydzy z Węgier.
   5. Dodatkowo w dniu 13 sierpnia 2009 r. minister rolnictwa i rozwoju wsi zwrócił się do Komisji Europejskiej o podjęcie działań interwencyjnych na rynku zbóż, które pomogą w stabilizacji tego rynku, a w konsekwencji poziomu dochodów rolniczych, tj. m.in. poprzez:
   - uruchomienie regionalnego przetargu na eksport 0,5 mln ton zbóż dla krajów o niekorzystnym położeniu względem głównych rynków zbytu;
   - wcześniejsze uruchomienie (od 1 września) dla Polski, ewentualnie również dla krajów o niekorzystnym położeniu względem głównych rynków zbytu, skupu interwencyjnego i utrzymanie tego terminu przez co najmniej dwa kolejne lata;
   - wstrzymanie procedury przetargowej na import w ramach kontyngentów taryfowych (abatimento) co najmniej do czasu rozpoczęcia skupu interwencyjnego.
   6. W celu zwiększenia skuteczności działań stabilizujących rynek zbóż w Polsce w dniu 31 sierpnia 2009 r. minister rolnictwa i rozwoju wsi wystąpił do przewodniczącego Rady UE z wnioskiem o czasowe przesunięcie terminu realizacji zakupów interwencyjnych na rynku zbóż dla Polski z 1 listopada na 1 września na co najmniej dwa kolejne lata.
   7. Ponadto w dniach 9-10 września 2009 r. minister rolnictwa i rozwoju wsi uczestniczył w spotkaniu ministrów rolnictwa Grupy Wyszehradzkiej oraz Bułgarii i Rumunii w Budapeszcie. Podczas spotkania omawiano trudną sytuację na rynkach rolnych ze szczególnym uwzględnieniem rynku mleka i zbóż. W przyjętym wspólnym oświadczeniu podjęto decyzję, aby wystąpić do Komisji Europejskiej o podjęcie działań w celu stabilizacji rynków rolnych.
   8. Mając na uwadze istniejącą sytuację rynkową, w tym w szczególności cenową, sprzyjającą odbudowie rezerw gospodarczych produktów rolnych, w sierpniu 2009 r. minister rolnictwa i rozwoju wsi wystąpił do ministra gospodarki z wnioskiem o uzupełnienie ww. rezerw do poziomu zapewniającego bezpieczeństwo żywnościowe Polski.
   9. Jako stabilizujące sytuację rynkową należy uznać także działania spółki ELEWARR, której właścicielem jest Agencja Rynku Rolnego. Spółka ta oprócz tradycyjnie dokonywanych zakupów ziarna oferuje producentom i grupom producenckim, którzy z uwagi na niskie ceny nie decydują się na sprzedaż zbóż i rzepaku w okresie żniw, możliwość ich usługowego składowania. Łącznie spółka ta może przeznaczyć na ten cel 0,3 mln ton swojej powierzchni magazynowej. Aby skorzystać z oferty, producent powinien dostarczyć do elewatora spółki nie mniej niż 20 ton zboża lub rzepaku, dobrej jakości handlowej, pochodzącego z własnego gospodarstwa, ze zbiorów 2009 r. W zależności od przyjętego wariantu oferty producent może:
   - odebrać w dowolnym terminie składowane zboże lub rzepak - producent ponosi wówczas koszty: przyjęcia do magazynu, doprowadzenia do wymaganych parametrów, przechowywania i wydania z magazynu z załadunkiem na środki transportowe. Odbiór zboża lub rzepaku nastąpi wg ustalonego harmonogramu, nie później niż do 30 czerwca następnego roku, po uregulowaniu należności za ww. koszty wg faktury VAT;
   - sprzedać spółce ELEWARR 50% dostarczonego zboża lub rzepaku wg obowiązującego cennika skupu w elewatorze spółki. Producent ma również możliwości odkupienia sprzedanego uprzednio spółce zboża lub rzepaku w późniejszym terminie, w zależności od kształtowania się cen rynkowych, w cenie obowiązującej w dniu transakcji. Szczegóły sprzedaży określone zostaną w umowie zawieranej indywidualnie w magazynie spółki.
   10. Minister rolnictwa i rozwoju wsi, realizując deklarację złożoną w trakcie spotkania z izbami i organizacjami rolniczymi w dniu 3 września 2009 r., wystąpił do wicepremiera ministra gospodarki oraz prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o interpretację istniejących przepisów dotyczących możliwości wykorzystania zbóż na cele energetyczne lub ewentualnie podjęcie niezbędnych prac legislacyjnych w tym zakresie.
            W wyniku wystąpienia ministra rolnictwa i rozwoju wsi Ministerstwo Gospodarki podjęło prace nad zmianą rozporządzenia ministra gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilości energii wytworzonej w odnawialnym źródle energii.
            Odnosząc się do kwestii importu zbóż, należy stwierdzić, iż decydujące znaczenie mają zobowiązania wynikające z naszego członkostwa w UE. Prawo wspólnotowe zakazuje stosowania barier celnych czy ograniczeń ilościowych w handlu wewnątrz UE. Oznacza to, że w sytuacjach innych niż wyjątkowe (np. potrzeba ochrony zdrowia i bezpieczeństwa publicznego) Polska nie może wprowadzić barier w przywozie z innych krajów UE.
            Jeśli chodzi o import spoza UE, to w wyniku akcesji do UE Polska przyjęła Wspólną Taryfę Celną z dniem 1 maja 2004 r., co oznacza, że w imporcie produktów pochodzących z krajów trzecich wszystkie kraje UE, w tym Polska, stosują te same stawki celne. Stawki te wynikają z listy koncesyjnej UE do WTO (tzw. stawki związane), z umów o wolnym handlu zawartych przez UE z krajami trzecimi bądź są to autonomiczne preferencje przyznane przez UE krajom rozwijającym się (generalny system preferencji celnych GSP). Kompetencje w zakresie prowadzenia polityki handlowej, zgodnie z art. 133 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, leżą w wyłącznej gestii całej Wspólnoty Europejskiej i jej organów, a nie poszczególnych krajów członkowskich.
            Źródłowe informacje dotyczące przywozu wewnątrzwspólnotowego i importu zbóż nie potwierdzają szczególnego zagrożenia przywozem taniego zboża z krajów trzecich. Z danych przekazanych przez Ministerstwo Finansów wynika, że w okresie od lipca do końca grudnia 2009 r. wywieziono z Polski 1,3 mln ton zbóż. W tym samym okresie przywieziono do Polski łącznie 613 tys. ton zbóż, w tym z Ukrainy 1,3 tys. ton, co oznacza, że Polska w ww. okresie była eksporterem netto zbóż. W okresie od lipca do grudnia 2009 r. głównymi dostawcami ziarna do Polski były Czechy, Słowacja, Węgry i Niemcy.
            Podczas posiedzeń Komitetu Zarządzającego Polska sprzeciwia się importowi w ramach kontyngentu kukurydzy i sorgo do Hiszpanii oraz kukurydzy do Portugalii. Ponadto delegacja polska wskazuje na trudną sytuację na rynku oraz potrzebę podjęcia w ramach WPR zdecydowanych działań w celu jej poprawy.
   Rynek mleka
              W zakresie działań interwencyjnych na rynku mleka minister rolnictwa i rozwoju wsi jako pierwszy, już pod koniec 2008 r., zwrócił uwagę na forum UE na pogarszającą się sytuację na tym rynku oraz wnioskował o uruchomienie niezbędnych instrumentów zaradczych, w tym refundacji eksportowych, które zostały przywrócone na cały 2009 r.
   Podczas debaty dotyczącej przeglądu wspólnej polityki rolnej, zakończonej w listopadzie 2008 r., minister rolnictwa i rozwoju wsi wnioskował o zachowanie dotychczasowego systemu interwencji dla masła i odtłuszczonego mleka w proszku. Wniosek ten uzyskał wymagane poparcie, dlatego też na podstawie kompromisu zawartego w trakcie przeglądu wspólnej polityki rolnej powyższe zasady zostały utrzymane.
              W rezultacie aktualnie obowiązujące instrumentarium interwencyjne na rynku mleka obejmuje następujące mechanizmy wsparcia rynkowego:
   - kwotowanie produkcji mleka,
   - dopłaty do wywozu przetworów mlecznych (zawieszone od XI 2009 r.),
   - zakupy i sprzedaż interwencyjną masła i odtłuszczonego mleka w proszku,
   - dopłaty do prywatnego przechowywania masła,
   - dopłaty do mleka odtłuszczonego i odtłuszczonego mleka w proszku przeznaczanego na paszę oraz mleka odtłuszczonego na kazeinę.
            W okresie od 23 stycznia 2009 r. do 28 lutego 2010 r. udzielono dopłat do wywozu blisko 30 tys. ton polskich przetworów mlecznych (głównie proszku mlecznego i serów) na łączną kwotę ok. 26,5 mln PLN.
   W ramach skupu interwencyjnego w 2009 r. łącznie w UE zaakceptowano oferty na 83 222 tony masła oraz 282 587 ton OMP, z tego w Polsce 2968 ton masła oraz 23 584 tony OMP.
            Od stycznia 2009 r. do dnia 28 lutego 2010 r. programem dopłat do przechowywania objęto 151 669 ton masła w dwunastu państwach członkowskich, z czego najwięcej w Holandii, Niemczech i Francji. Polscy operatorzy dotychczas nie skorzystali z tego programu.
            Od 1 marca 2010 r. został uruchomiony interwencyjny skup masła i odtłuszczonego mleka w proszku po cenie interwencyjnej oraz dopłaty do prywatnego przechowywania masła na bieżący 2010 r. Dotychczas brak danych sprawozdawczych dotyczących zainteresowania ww. mechanizmami.
            Polska na forach UE prezentuje niezmienne stanowisko, że najefektywniejszym sposobem pozbycia się nadwyżek przetworów mlecznych z rynku wewnętrznego oraz wywołania wzrostu cen tych przetworów na rynku UE byłoby przywrócenie zawieszonych w listopadzie 2009 r. dopłat do wywozu.
            Resort rolnictwa będzie, tak jak do tej pory, brał aktywny udział na forum unijnym w dyskusjach i działaniach mających na celu wprowadzenie rozwiązań, które przyczynią się do dalszego polepszania się sytuacji sektora rolnego oraz umożliwią szybszą reakcję ze strony Komisji na zdarzenia zachodzące na tych rynkach, jak także w debacie dotyczącej przyszłości wspólnej polityki rolnej po 2013 r.
   Rynek wieprzowiny
            W ramach rynku wewnętrznego ustanowionego traktatem o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) przewiduje się zasadę swobody przepływu towarów między państwami tworzącymi Unię Europejską. Zgodnie z postanowieniami traktatu przepisy o rynku wewnętrznym obejmują również rolnictwo. Oznacza to, że państwa członkowskie nie mogą wprowadzać barier celnych czy ograniczeń ilościowych w wywozie i przywozie w stosunku do towarów pochodzących z państw członkowskich oraz do produktów pochodzących z państw trzecich, jeżeli znajdują się one w swobodnym obrocie w państwach członkowskich.
            Wieprzowina sprowadzana do Polski pochodzi prawie w 100% ze wspólnego rynku. Analiza polskiego handlu zagranicznego produktami z sektora wieprzowiny w ostatnich latach wskazuje, iż jest on w dużym stopniu uzależniony od fazy cyklu produkcji wieprzowiny w Polsce, a także ceny żywca i kursu złotego w stosunku do euro.
            W warunkach funkcjonowania Polski w ramach wspólnego rynku podejmowanie działań przez rząd musi być zgodne z przepisami wynikającymi ze wspólnej polityki rolnej. Zasady funkcjonowania wspólnotowego rynku wieprzowiny reguluje rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (,,rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku˝, Dz. U. L 299 z 16.11.2007, str. 1, z późn. zm.). Przewiduje ono następujące instrumenty, które mogą być zastosowane na rynku wieprzowiny:
   - refundacje wywozowe;
   - dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny;
   - nadzwyczajne środki wsparcia w sytuacji wystąpienia zakłóceń na rynku wywołanych rozprzestrzenianiem się chorób zwierzęcych.
            Decyzje o uruchomieniu poszczególnych instrumentów podejmuje Komisja Europejska po zasięgnięciu opinii Komitetu Zarządzającego ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych, w którego posiedzeniach biorą udział przedstawiciele Komisji i krajów członkowskich.
            W ramach wspólnej polityki wobec sektora wieprzowiny realizowane są obecnie, zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 64/2010 z dnia 21 stycznia 2010 r. ustanawiającym refundacje wywozowe w sektorze wieprzowiny (Dz. U. L 17 z 22.01.2010, str. 39), refundacje do wywozu:
   - mięsa i podrobów suszonych lub wędzonych (CN 0210) - stawka 54,2 EUR/100 kg;
   - mięsa wieprzowego przetworzonego, w tym kiełbas (CN 1601 oraz 1602) - stawki, w zależności od produktu, wynoszą od 15,2 do 29 EUR/100 kg.
            W 2009 r. Agencja Rynku Rolnego wypłaciła 14,3 mln zł do wywozu 13,1 tys. ton produktów sektora mięsa wieprzowego, część na podstawie pozwoleń z 2008 r.
            Na posiedzeniu Rady UE ds. Rolnictwa i Rybołówstwa w dniu 20 listopada 2009 r., jak również na spotkaniach Komitetu Zarządzającego ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych w dniach 22 października, 19 listopada, 10 grudnia 2009 r. i 21 stycznia 2010 r., Polska była wśród krajów członkowskich wnioskujących o wprowadzenie refundacji do wywozu świeżych i zamrożonych tusz, półtusz i elementów mięsa wieprzowego, co umożliwiłoby zwiększenie konkurencyjności polskich i unijnych eksporterów na rynku światowym. Komisja Europejska uznała jednak, że obecna sytuacja na wspólnotowym rynku wieprzowiny nie uzasadnia wprowadzania takich dopłat.
            W celu poprawy sytuacji na rynku wieprzowiny Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podejmuje przede wszystkim działania stymulujące popyt wewnętrzny i eksport, w szczególności działania w zakresie kształtowania możliwości eksportowych na rynki państw trzecich, takich jak: Chiny, Rosja, Ukraina itd. Są to głównie uzgodnienia wymogów weterynaryjnych, uczestnictwo w targach, działania promujące.
            W celu wzmocnienia wizerunku polskiego mięsa wieprzowego i zaprezentowania jego wysokiej jakości Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi politykę wspierania promocji. Jednym z rozwiązań systemowych są fundusze promocji, w tym Fundusz Promocji Mięsa Wieprzowego, utworzone na podstawie ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych.
            W ramach akcji informacyjno-promocyjnych organizowane są stoiska na targach rolno-spożywczych, podczas których prezentowane są produkty wyróżnione znakiem jakości ministra rolnictwa i rozwoju wsi ˝Poznaj Dobrą Żywność˝. Programem PDŻ objętych jest czternaście grup produktów, w tym mięso wieprzowe i produkty z niego pochodzące, które w bieżącym roku były prezentowane na targach w Niemczech, Rosji, Japonii, Korei, Wielkiej Brytanii, Rumunii i Czechach.
              Innym działaniem mającym na celu wspieranie eksportu polskiego mięsa jest nawiązywanie przez polskie służby weterynaryjne bezpośrednich kontaktów ukierunkowanych na uzyskanie wymagań importowych obowiązujących dla produktów pochodzenia zwierzęcego na rynki krajów trzecich. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi podczas bilateralnych kontaktów z przedstawicielami krajów trzecich zwraca się z prośbą o przekazanie ww. wymagań. Ponadto powyższe kwestie są poruszane podczas rozmów dyplomatycznych i gospodarczych przez właściwych ministrów. Szczególnie intensywne działania podejmowane są w celu zniesienia utrzymującego się zakazu importu polskiego mięsa wieprzowego do Chińskiej Republiki Ludowej. Temat ten jest regularnie podejmowany przy różnych okazjach, zarówno podczas spotkań polsko-chińskiej stałej grupy roboczej ds. współpracy w dziedzinie rolnictwa i gospodarki żywnościowej, jak też innych spotkań dwustronnych.
            Kolejnym działaniem, którego celem jest zwiększenie możliwości eksportowych na rynku wieprzowiny, jest program zwalczania choroby Aujeszkyego u świń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
            Ponadto resort rolnictwa podejmuje działania prowadzące do powstawania rozwiązań systemowych, które gwarantowałyby większą stabilność na rynku wieprzowiny, w szczególności poprzez działania legislacyjne wspiera integrację pionową i poziomą w tym sektorze.
   Rynek produktów ogrodniczych
            Przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (˝rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku˝) regulujące wspólną organizację rynków rolnych (WORR) nie przewidują stosowania mechanizmów bezpośredniej interwencji rynkowej na rynku owoców i warzyw. Aby zapewnić stabilizację rynku produktów ogrodniczych i ograniczyć wahania dochodów producentów, opracowano szereg regulacji w ramach WORR w zakresie owoców i warzyw umożliwiających udzielenie pomocy finansowej grupom i organizacjom producentów.
            Głównym celem grup i organizacji producentów owoców i warzyw jest umacnianie pozycji rynkowej producentów. Dzięki planowaniu produkcji mogą ją dostosować do popytu. Ponadto koncentrując podaż, stają się odpowiednio dużymi partnerami dla odbiorców koncentrujących duży popyt. Dzięki bezpośrednim relacjom podmiotów reprezentujących interesy producentów z odbiorcami owoców i warzyw istnieje możliwość wyeliminowania udziału podmiotów pośredniczących oraz zwiększenia marży grup i organizacji producentów. W takich relacjach podmioty te mają realny wpływ na poziom cen, które uzyskują za dostarczane na rynek produkty.
            Grupy i organizacje, koncentrując znaczny popyt na środki produkcji, tj. nawozy, paliwo, środki ochrony roślin, mogą także skutecznie negocjować ceny zakupu tych produktów. Bardziej uzasadnione ekonomicznie są także inwestycje w maszyny służące do zbioru (np. kombajny), przygotowania produktów do sprzedaży (np. sortownice), które w znacznym stopniu mogą ograniczyć zapotrzebowanie na coraz droższą siłę roboczą. Wiele z tego rodzaju urządzeń może być przedmiotem wsparcia przysługującego grupom i organizacjom producentów owoców i warzyw.
            Grupy producentów owoców i warzyw są zobowiązane po okresie przejściowym, w którym realizują plan dochodzenia do uznania, trwającym maksymalnie 5 lat, do przekształcenia się w organizacje producentów owoców i warzyw, które mają być głównymi docelowymi podmiotami na rynku sektora ogrodniczego objętego wspólną organizacją rynków rolnych. Organizacje producentów, które podejmą się realizacji programu operacyjnego, mogą skorzystać z mechanizmu nieprzeznaczania do sprzedaży owoców i warzyw. Działanie to ma na celu złagodzenie skutków wystąpienia sytuacji kryzysowej na rynku tego sektora.
            Dla oceny możliwości podjęcia działań mających na celu ochronę rynku przed presją producentów spoza kraju kluczowe jest wyjaśnienie, iż z traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską wynika zakaz stosowania barier celnych i ograniczeń ilościowych w obrocie towarowym wewnątrz Wspólnoty, tzn. między państwami Unii Europejskiej, natomiast kompetencje w zakresie polityki handlowej z krajami trzecimi, zgodnie z art. 133 traktatu, przejęła Komisja Europejska. W wyniku akcesji do UE Polska przyjęła Wspólną Taryfę Celną UE z dniem 1 maja 2004 r., co oznacza, że w imporcie produktów pochodzących z krajów trzecich stosowane są stawki celne obowiązujące wszystkie kraje członkowskie UE. Stawki te wynikają z listy koncesyjnej UE do WTO (tzw. stawki związane), z umów o wolnym handlu zawartych przez UE z krajami trzecimi bądź z generalnego systemu preferencji celnych (GSP).
            Zgodnie z aktualnym stanem prawnym możliwe są do podjęcia następujące działania mające na celu ochronę rynku Unii Europejskiej:
   - środki ochronne przed nadmiernym importem, środki antydumpingowe i środki antysubsydyjne;
   - specjalne klauzule ochronne (SSG) na podstawie art. 5 porozumienia WTO w sprawie rolnictwa;
   - w odniesieniu do importu z kierunków preferencyjnych, tj. krajów trzecich, z którymi UE podpisała umowy o wolnym handlu, stosowane są preferencyjne (obniżone względem KNU) stawki celne. Ponadto umowy o wolnym handlu również zawierają przepisy (klauzule ochronne) umożliwiające czasowe wycofanie preferencji przez stronę umowy, jeśli import z terytorium drugiej strony dokonywany jest w takich ilościach i/lub na takich warunkach, że wyrządza to szkodę krajowym producentom;
   - możliwość wprowadzenia ograniczeń importowych, jeśli importowane towary zagrażają zdrowiu lub życiu ludzi, zwierząt albo roślin.
   Ad 3. Nadzór nad jakością handlową artykułów rolno-spożywczych, w tym m.in. kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych przywożonych spoza państw członkowskich Unii Europejskiej oraz spoza państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577, z późn. zm.), należy do zadań Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych.
   Kontroli jakości handlowej w imporcie podlegają:
   - artykuły rolno-spożywcze określone w rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie wykazu artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy oraz ich minimalnych ilości podlegających kontroli jakości handlowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 176, poz. 1368),
   - świeże owoce i warzywa, dla których określone zostały standardy UE -zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1234/2007 ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych.
   W roku 2008 Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych przeprowadziła 27 799 kontroli artykułów rolno-spożywczych przywożonych z zagranicy, które objęły 854 537 ton i 161 325 hl tych artykułów. W wyniku kontroli zakwestionowano 1754 tony artykułów rolno-spożywczych.
   Wszystkie artykuły rolno-spożywcze pozostające w obrocie detalicznym podlegają kontroli na zgodność z wymaganiami w zakresie jakości handlowej prowadzonej przez Inspekcję Handlową. W związku z tym produkty pochodzące z importu są w dalszym ciągu monitorowane na rynku krajowym.
   Ad 4. W celu poprawy skuteczności działań Inspekcji Weterynaryjnej w budżecie państwa na 2009 r. zabezpieczono środki finansowe na skutki zwiększenia zatrudnienia od l marca 2008 r. w powiatowych inspektoratach weterynarii o 796 etatów, od 1 września 2008 r. w Głównym Inspektoracie Weterynarii o 34 etaty oraz w granicznych inspektoratach weterynarii o 15 etatów. Należy podkreślić, że w wyniku starań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi od 1 września 2008 r. również w wojewódzkich inspektoratach weterynarii zostało zwiększone zatrudnienie o 121 etatów. Jednocześnie z rezerwy celowej przeznaczonej na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt określonych w ustawie budżetowej na 2009 r. w oparciu o wnioski ministra rolnictwa i rozwoju wsi minister finansów uruchomił kwotę w wysokości 11 500 000 zł z przeznaczeniem na zwiększenie zatrudnienia w Inspekcji Weterynaryjnej o 322 etaty, z tego w Głównym Inspektoracie Weterynarii o 2 etaty, wojewódzkich inspektoratach weterynarii o 16 etatów oraz w powiatowych inspektoratach weterynarii o 304 etaty. Należy stwierdzić, że jest to poważne wzmocnienie kadrowo-płacowe tej służby 
Zobacz więcej interpelacji »