Wystapienie 2011-08-18, 98 pos., 1 dz

1 pkt porz. dz.: 

Sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (druki nr 4345 i 4494).

Poseł Anna Paluch:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze!
Cokolwiek czynisz, czyń roztropnie i patrz końca. Trudno dziś nie zacytować tego przysłowia, bowiem dzieje ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych i ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych oraz implikowanych przez nie zmian w innych ustawach to historia uchwalanych pochopnie i arbitralnie, wbrew opinii zainteresowanych środowisk, nieprzemyślanych i wielokrotnie poprawianych rozwiązań prawnych. Wspomnę tylko o dwukrotnie poprawianej ustawie o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska, z druku nr 1776, modyfikującej status funduszy ochrony środowiska.
Nie inaczej wyglądała sprawa zmian w przepisach normujących działanie parków narodowych. Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych dokonała likwidacji gospodarstw pomocniczych przy państwowych jednostkach budżetowych, parkach narodowych. Parki straciły możliwość gromadzenia środków pieniężnych na rachunku dochodów własnych, a wprowadzone nowe zasady dysponowania i przepływu środków przeznaczonych na finansowanie działalności parków w sposób radykalny utrudniły ich funkcjonowanie. Każdy, kto ma jakie takie pojęcie o ustawowych zadaniach parków narodowych, dostrzeże, że prowadzenie działań ochronnych musi odbywać się według terminarza wyznaczonego przez przyrodę, na zasadach określonych w planie ochrony lub w zadaniach ochronnych, zgodnie z potrzebami ochrony ekosystemów, a nie według kalendarza Ministerstwa Finansów. Udostępnienie parku do zwiedzania, które jest dla tej jednostki źródłem przychodów, musi być poprzedzone remontami szlaków turystycznych w celu zapewnienia bezpieczeństwa zwiedzającym. Jednak remonty szlaków trzeba wykonywać wiosną, a przychody z biletów są po sezonie. Poza tym środki gromadzone na rachunku dochodów budżetu państwa nie były przekazywane parkom we właściwej wysokości. Każdy rozsądnie myślący urzędnik mógł przewidzieć, że nowe przepisy doprowadzą do paraliżu w parkach narodowych. Każdy - tylko nie minister finansów. Nie trzeba było mieć zdolności dedukcyjnych Sherlock’a Holmes’a, żeby przewidzieć, co się stanie. Przecież z końcem 2008 r. pracownicy parków ostrzegali, jakie będą skutki wprowadzanych zmian. Trzeba było ich wówczas słuchać.
Projekt omawianej dziś ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach, zawarty w druku nr 4345, daje parkom narodowym szansę na wyjście z trudnej sytuacji. Omówię w skrócie najważniejsze regulacje.
Zmiana 2., tzn. uchylenie ust. 3 i 4 w art. 8, likwiduje nareszcie status państwowej jednostki budżetowej.
Zmiana 3. stanowi, że park narodowy jest państwową osobą prawną w rozumieniu art. 9 pkt 14 ustawy o finansach publicznych. Zapisane są tu także ustawowe zadania parków narodowych, sposób prowadzenia gospodarki finansowej parku i źródła przychodów. Ustawa dopuszcza między innymi zaciąganie przez park narodowy kredytu na realizację zadań, za zgodą ministra środowiska wydaną w porozumieniu z ministrem finansów, a wyrażoną w drodze decyzji administracyjnej.
Zmiana 3. określa także status dyrektora parku, wymagania, jakie musi spełniać osoba ubiegająca się o to stanowisko, procedury powoływania dyrektora parku, jego uprawnienia i obowiązki.
Zmiana 4. określa zakres nadzoru ministra środowiska nad działalnością parków narodowych i instrumenty sprawowania tego nadzoru.
Z kolei zmiana 5., która dotyczy art. 10 ustawy o ochronie przyrody, stanowi, że określenie i zmiana granic parku narodowego następują w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo organami uchwałodawczymi jednostek samorządu terytorialnego i po zaopiniowaniu przez zainteresowane organizacje pozarządowe. Zmiana 5. określa także stan prawny nieruchomości, którymi zarządzają parki narodowe.
Podkomisja zaproponowała w pracach nad przedłożeniem rządowym, a komisje, przyjmując sprawozdanie to zaakceptowały-  zapis stanowiący, że park nabywa z mocy prawa użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa położonych w jego granicach i służących realizacji jego celów oraz własność budynków i lokali, a nie - jak powiedziała pani poseł Matusik-Lipiec - oddawanie w trwały zarząd na rzecz ministra środowiska. Nabycie tych praw potwierdza wojewoda decyzją administracyjną. Decyzja ta jest z kolei podstawą do dokonania wpisów w księgach wieczystych i w ewidencji gruntów. Określone zostały obowiązki ciążące na dyrektorze parku i na wojewodzie oraz terminy ich wykonania. Opisane procedury nie mogą naruszać praw osób trzecich, co stwierdza ust. 3a w art. 10. W ust. 5 i w następnych ustępach zapisano prawo pierwokupu nieruchomości położonych w granicach parku na rzecz Skarbu Państwa i zasady jego wykonywania, z możliwością dochodzenia na drodze sądowej ustalenia ceny tej nieruchomości w przypadku jej rażącego zawyżania przez sprzedającego.
Zmiana 6. określa zasady gospodarowania nieruchomościami przez park narodowy, formy i sposoby prowadzenia przetargów, przypadki, w których rozporządzanie nieruchomością odbywa się w drodze bezprzetargowej. Art. 10a w zmianie 6. stanowi, że każde rozporządzenie nieruchomością z wyłączeniem dzierżawy na okres do 5 lat wymaga zgody ministra środowiska wyrażonej w drodze decyzji administracyjnej na dokonanie przez dyrektora czynności prawnej, co zabezpiecza prawa Skarbu Państwa do nieruchomości.
Zmiana 7. określa zasady udostępniania parku do zwiedzania i pobierania opłat oraz przeznaczania części dochodów z opłat za wstęp na dofinansowanie działalności ratowniczej GOPR i TOPR. Ponieważ kwestia dofinansowania działań służb ratowniczych została wcześniej zapisana w ustawie o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich, w przypadku odrzucenia poprawek Senatu do tej ustawy nastąpi kolizja z przepisami zawartymi w niniejszym projekcie, co będzie wymagało poprawienia i wzajemnego uzgodnienia zapisów.
Zmiany 9. i 10. dotyczą usunięcia dublowania się kompetencji  w zakresie sprawowania nadzoru nad obszarami Natura 2000….
 Mój klub poprze tę długo oczekiwaną ustawę, wytęsknioną przez parki narodowe, aczkolwiek trudno zgodzić się z sytuacją, że państwo kompletnie wycofuje się z finansowania ochrony przyrody, dając parkom tylko źródła przychodów i mówiąc: radźcie sobie, jak chcecie.
 
Pytanie:
Mam następujące pytanie. Art. 7 projektu ustawy stanowi, że nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym położone w granicach parków narodowych i pozostające w ich władaniu stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa za odszkodowaniem. Te odszkodowania za przejęte przez Skarb Państwa nieruchomości będą wypłacane na zasadach i w trybie określonym w przepisach o gospodarce nieruchomościami na wniosek złożony do 31 grudnia 2015 r. Tu jest moje pytanie, panie ministrze. Czy i jakie wsparcie z budżetu państwa otrzymają parki na regulację stanu prawnego? Najbliższy mi terytorialnie i emocjonalnie Pieniński Park Narodowy ma bardzo duże enklawy terenów, które nie są terenami Skarbu Państwa, i chciałby je regulować. Wspólnoty chciałyby je sprzedać, ale nie ma na to pieniędzy. To jest podstawowy problem, jeśli chodzi o prowadzenie ochrony tej perły polskiej przyrody.
Drugie pytanie. Dlaczego usunięto - art. 15, który określał limit wydatków budżetu państwa na finansowanie ochrony przyrody w najbliższych dziesięciu latach?
Czy państwo, skoro ma pieniądze na niebotyczne gaże dla pracowników spółki Euro 2012 za wykonywanie stadionów bez schodów, nie mogłoby jednak finansować ochrony przyrody? Dziękuję bardzo. zobacz więcej wystąpień »